W swoich najnowszych badaniach Amerykańskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (CDC) zaleca, aby nauczyć się rozpoznawać objawy posocznicy uogólnionej i zagrażającej życiu odpowiedzi organizmu na zakażenie i w przypadku jej podejrzenia natychmiast udać się po pomoc lekarską.
Zazwyczaj układ odpornościowy rozpoznaje zakażenie bakteryjne i zwalcza je w miejscu powstania, np. w płucach, na skórze lub w układzie moczowym. Jednak czasami zakażenie rozprzestrzenia się i patogeny przedostają się do krwi lub innych narządów. W wyniku próby opanowania zakażenia przez układ odpornościowy dochodzi do układowej (obejmującej cały organizm) odpowiedzi zapalnej, która może objawiać się znacznymi wahaniami temperatury ciała, przyspieszonym oddechem i pracą serca, a w przypadkach ekstremalnych do gwałtownego obniżenia ciśnienia tętniczego, co może powodować uszkodzenie tkanek, niewydolność narządów i zgon.
Posocznica wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej – mówi dyrektor CDC dr Tom Frieden. Lekarze i pielęgniarki mają możliwość jej zapobiegać i ograniczać jej wyniszczające skutki, a pacjent wraz z rodziną może zachować czujność w przypadku wystąpienia niepokojących objawów.
Posocznica najczęściej występuje u noworodków, niemowląt i osób starszych, lecz w grupie ryzyka znajdują się również pacjenci po przebytych zabiegach chirurgicznych, chorzy cewnikowani, przewlekle chorzy np. na cukrzycę oraz osoby z upośledzeniem układu odpornościowego. Według raportu CDC u ponad 90% osób dorosłych i u 70% dzieci, u których rozwinęła się posocznica, występowała jednocześnie choroba zwiększająca jej ryzyko. W rzadszych przypadkach posocznica może wystąpić również u osób zdrowych, w wyniku nierozpoznanego i nieleczonego zakażenia.
Do posocznicy najczęściej prowadzą między innymi zakażenia w obrębie płuc (zapalenie płuc), układu moczowego, skóry i przewodu pokarmowego. Bakterie najczęściej wywołujące ten stan to między innymi gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), pałeczki okrężnicy Escherichia coli (E. coli) i niektóre typy paciorkowca (Streptococcus).
Jedną z przyczyn utrudnionego rozpoznania posoczniczy jest fakt, że w 80% przypadków rozwija się ona u osób, które w tym czasie nie są hospitalizowane. Jednak, według danych CDC, w około 70% przypadków posocznica występuje u osób, które niedawno korzystały z opieki lekarskiej lub cierpią na chorobę wymagającą regularnych interwencji medycznych. Pacjenci tacy są bardziej narażeni na wystąpienie uogólnionego zakażenia organizmu, a ich opiekunowie i lekarze powinni zwracać uwagę na objawy takie jak:
Rozpoznanie posocznicy może nastręczać wielu trudności. Kryteria diagnostyczne to między innymi temperatura ciała, przyspieszony oddech i bicie serca oraz prawdopodobna lub aktywna infekcja.
Dotychczas nie opracowano jednego badania umożliwiającego rozpoznanie posocznicy. Lekarze zazwyczaj zlecają serię testów wykrywających zachodzące stany zapalne oraz na bieżąco oceniają i monitorują stan pacjenta. Wykonywane oznaczenia to między innymi mleczan, białko c-reaktywne, prokalcytonina, gazometria oraz rozszerzone badania metaboliczne. Zazwyczaj wykonuje się również posiew krwi i/lub moczu oraz innych płynów ustrojowych, co pomaga określić źródło zakażenia.
W przypadku braku szybkiego i skutecznego leczenia posocznica może przybrać gwałtowny przebieg prowadzący do wstrząsu septycznego. Jeżeli ciśnienie tętnicze pacjenta przez dłuższy czas pozostaje na bardzo niskim poziomie, dochodzi do niedokrwienia narządów wewnętrznych, co może prowadzić do ich niewydolności i śmierci chorego.
Według CDC śmiertelność z powodu posocznicy wynosi 25% do 50%, dlatego bardzo istotne jest szybkie rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia. W wyniku przebytej infekcji wiele osób wraca do zdrowia, jednak pacjenci, u których doszło do uszkodzenia narządów wewnętrznych (np. nerek) mogą wymagać leczenia do końca życia.
Lekarze, pacjenci i członkowie rodzin mogą również przyczynić się do zapobiegania posocznicy poprzez stosowanie się do zasad higieny, takich jak regularne i dokładne mycie rąk. Niektórym przypadkom można również zapobiec poprzez szczepienia, na przykład na grypę czy zapalenie płuc oraz dobrą kontrolę chorób przewlekłych.
Linki do stron obcojęzycznych:
Choroby: Sepsis
Sepsis Alliance
New York Times: Could It Be Sepsis? CDC Wants More People to Ask