W celu wykrycia drobnoustrojów (bakterii lub grzybów) obecnych we krwi pacjenta z objawami sepsy. Również w celu wykrycia obecności ciężkiej infekcji układowej, np. infekcyjnego zapalenia wsierdzia.

Jeżeli występują objawy sepsy, takie jak gorączka o nieustalonej przyczynie, hipotermia (temperatura ciała poniżej 36°C), dreszcze, leukocytoza, zmęczenie, krwotoczne wybroczyny skórne, podwyższone tętno, obniżone lub podwyższone ciśnienie krwi, przyspieszony oddech. W przypadku podejrzenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia. Ponadto, posiew krwi może być pomocny w diagnostyce ciężkich zakażeń miejscowych, np. zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, płuc, odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Próbkę krwi na posiew pobiera się we właściwym czasie i we właściwy sposób. Krew należy pobierać jak najszybciej od wystąpienia objawów. Ideałem jest pobranie krwi przed podaniem antybiotyku, a jeśli pacjent przyjmuje już antybiotyk, krew powinna być pobrana bezpośrednio przed podaniem kolejnej dawki leku.

Pobiera się kilka próbek (zaleca się 2-3 próbki na dobę) w krótkich odstępach czasu i/lub z różnych żył. Są ku temu dwa powody: 1) zbadanie kilku próbek zwiększa szansę wykrycia drobnoustrojów obecnych we krwi, ponieważ liczba drobnoustrojów we krwi pacjenta jest często bardzo mała (mniej niż jedna komórka drobnoustroju w 1 ml krwi) 2) zbadanie kilku próbek umożliwia odróżnienie drobnoustrojów zanieczyszczających próbkę krwi od będących przyczyną zakażenia. Czasami mimo dezynfekcji skóry w miejscu wkłucia, można uzyskać wzrost drobnoustrojów będących zanieczyszczeniem próbki pochodzącym ze skóry, gdyż niektóre bakterie mogą przetrwać w głębszych warstwach skóry, np. Staphylococcus epidermidis, Propionibacterium acnes, przetrwalniki Clostridium. W takim przypadku uzyskany dodatni wynik posiewu krwi nie ma znaczenia klinicznego, ponieważ jest to wynik fałszywie dodatni. Przy kilku równoległych próbkach istnieje większa możliwość oceny i rozpoznania prawdziwej bakteremii oraz odrzucenia wyników fałszywie dodatnich.

Krew otrzymuje się przez wkłucie igły do żyły łokciowej. Miejsce pobrania jest dezynfekowane z użyciem 2% roztworu jodyny, 10% roztworu poliwidonu jodyny, 70% alkoholu izopropylowego lub 0,5% roztworu chlorheksydyny w 70% alkoholu. Przed pobraniem krwi środek dezynfekujący powinien odparować z powierzchni skóry. W celu uniknięcia podrażnień przy stosowaniu jodyny skórę należy następnie przetrzeć 70% alkoholem. Pobiera się około 20 ml krwi do dwóch butelek (po około 10 ml do każdej butelki) - jedna zawierająca bulion do hodowli drobnoustrojów w warunkach tlenowych i, druga - w warunkach beztlenowych. Te dwie butelki stanowią jeden zestaw potrzebny do wykonania jednego posiewu krwi. Do następnego zestawu (drugi posiew krwi), krew powinna być pobrana z innego wkłucia, zwykle natychmiast po pierwszym pobraniu. Odstęp czasu pomiędzy kolejnymi pobraniami zależy od ustalonych procedur i może być różny. Od dzieci również należy pobierać kilka próbek krwi (2-3 próbki na dobę), lecz o mniejszej objętości i do jednej butelki, zawierającej podłoże do hodowli drobnoustrojów w warunkach tlenowych.

Optymalna objętość krwi pobieranej od niemowląt i dzieci nie jest ostatecznie określona i powinna być uzależniona od ciężaru ciała dziecka.

Nie

Posiewy krwi są wykonywane, aby wykryć i zidentyfikować obecne we krwi bakterie, drożdżaki (rodzaj grzybów). Niektóre bakterie dobrze rozwijają się w obecności tlenu (bakterie tlenowe, aerobowe) inne natomiast wymagają warunków beztlenowych (bakterie beztlenowe, anerobowe). Krew na posiew zwykle pobierana jest do dwóch probówek zawierających dwa rodzaje podłoża, co pozwala wykryć oba typy bakterii. Jeżeli wynik posiewu krwi jest dodatni, bakterie wywołujące zakażenie będą zidentyfikowane i oznaczona zostanie ich wrażliwość na antybiotyki. Pozwoli to lekarzowi ustalić, który antybiotyk będzie w leczeniu skuteczny. Jeżeli zakażenie jest wywołane przez drożdżaki, zastosowane zostaną chemioterapeutyki odpowiednie w leczeniu grzybic.  

Zakażenia układu krwionośnego spowodowane są zwykle przez bakterie (bakteremia), ale także mogą być wywołane przez grzyby (fungemia) i wirusy (wiremia). Jeżeli układ odpornościowy (układ immunologiczny) nie może zahamować zakażenia u źródła, np. w pęcherzu - zakażenia dróg moczowych, drobnoustroje mogą przejść do krwi i wraz z nią rozprzestrzeniać się po całym organizmie, wywołując zakażenia w miejscach odległych od źródła, tzn. od miejsca pierwotnego zakażenia.  

Bakterie i grzyby mogą być również wprowadzone bezpośrednio do krwiobiegu podczas podawania leków dożylnych, stosowania dożylnych cewników i drenów chirurgicznych. Następstwem zakażenia krwi może być zapalenie wsierdzia, tj. zapalenie i zakażenie wyściółki serca i zastawek. Ludzie, którzy mają sztuczne zastawki serca lub endoprotezy stawowe należą do grupy zwiększonego ryzyka zakażenia w wyniku operacji chirurgicznej, chociaż zakażenia te nie są częste. U osób o obniżonej odporności związanej z chorobą podstawową (np. białaczka, HIV/AIDS) lub chemioterapią (np. leczenie immunosupresyjne) znacznie częściej występują zakażenia krwi ponieważ ich układ odpornościowy nie jest w stanie zabić bakterii, które dostały się do krwioobiegu.

Posiew krwi wykonuje się w celu wykrycia obecności bakterii lub grzybów we krwi pacjenta. Badanie wykonywane jest zawsze w przypadku podejrzenia zakażenia krwi, sepsy, zapalenia wsierdzia. Zwykle równolegle wykonuje się badanie morfologii krwi pacjenta, w celu wykrycia leukocytozy, wskazującej na obecność zakażenia. Czasami wykonuje się też dodatkowe badania mikrobiologiczne, takie jak posiew moczu, plwociny, płynu mózgowo-rdzeniowego, mające na celu ustalenie źródła zakażenia krwi, czyli miejsca zakażenia pierwotnego, skąd drobnoustroje dostały się do krwi. Ponadto, posiew krwi może być pomocny w diagnostyce ciężkich zakażeń miejscowych, np. zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, płuc, odmiedniczkowego zapalenia nerek, ponieważ w przebiegu tych zakażeń drobnoustroje mogą dostawać się do krwiobiegu. Wynik posiewu pomoże lekarzowi w rozpoznaniu przyczyny złego stanu zdrowia i zastosowaniu właściwego leczenia.

Lekarz zleca wykonanie posiewu krwi jeżeli u chorego stwierdza objawy sepsy. U chorego mogą występować następujące objawy:

• gorączka lub hipotermia (temperatura ciała poniżej 36ºC),
• dreszcze,
• nudności,
• przyspieszony oddech,
• podwyższone tętno,
• przyspieszone bicie serca (kołatanie serca),
• obniżone lub podwyższone ciśnienie krwi,
• zaburzenia świadomości,
• obniżona diureza (zmniejszone wydalanie moczu)
• krwotoczne wybroczyny skórne
• zaburzenia funkcjonowania innych narządów.

Jeżeli u chorego występuje zakażenie miejscowe, lub chory poddawany był zabiegom chirurgicznym, wymianie zastawek serca lub leczeniu immunosupresyjnemu i występują u niego powyższe objawy, istnieje wysokie ryzyko rozwinięcia się ogólnego zakażenia i wskazane jest pobranie próbek krwi na posiew. Posiew krwi często jest zlecany u noworodków i małych dzieci, ponieważ w tej grupie pacjentów często brak jest objawów klinicznych sepsy. Posiew krwi zleca się również w przypadku podejrzenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia (zakażenie zastawek serca). Ponadto, lekarz może zlecić posiew krwi pacjentowi, u którego podejrzewa ciężkie zakażenie miejscowe, np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, płuc, odmiedniczkowe zapalenie nerek.

‍

Jeżeli wynik posiewu krwi jest dodatni może to oznaczać infekcję krwi. Posocznica, szczególnie u chorych z obniżoną odpornością, może być zagrożeniem dla życia i wymaga natychmiastowego leczenia. Zwykle lekarz oczekując na wynik badania, rozpoczyna leczenie od podania, często dożylnie, antybiotyku o szerokim spektrum działania tak, aby był skuteczny przeciwko wielu różnym bakteriom. Po otrzymaniu informacji z laboratorium na temat rodzaju bakterii i jej wrażliwości lekarz może zmienić podawany antybiotyk na bardziej odpowiedni dla bakterii wyhodowanych z krwi.

Otrzymany wynik może być fałszywie dodatni z powodu zanieczyszczenia próbki krwi bakteriami pochodzącymi ze skóry. Jeżeli wynik dwóch lub więcej posiewów krwi jest dodatni i obecne w nich są te same bakterie wskazuje to, że najprawdopodobniej są one przyczyną zakażenia. Jeżeli jeden posiew krwi jest dodatni a drugi ujemny może być to zakażenie lub zanieczyszczenie. Lekarz musi ocenić i przeanalizować stan kliniczny pacjenta i rodzaj wykrytych bakterii.

Jeżeli dwa posiewy krwi są ujemne istnieje niewielkie prawdopodobieństwo występowania posocznicy. Jednak należy pamiętać, że niektóre drobnoustroje trudno rosną na podłożach hodowlanych i konieczne są dodatkowe badania. Występujące u chorego objawy mogą być spowodowane zakażeniem wirusowym. Wirusy nie rosną na podłożach przeznaczonych do hodowli bakterii. Należy przeprowadzić inne badania laboratoryjne, zwłaszcza gdy u pacjenta utrzymują się objawy chorobowe. Lekarz musi ocenić indywidualnie każdy przypadek. Badania wskazujące na możliwość występowania sepsy pomimo ujemnych wyników posiewu krwi to m.in.:

• morfologia - wykazująca leukocytozę
• poziom dopełniacza - podwyższony poziom składnika C3
• dodatni posiew moczu, plwociny lub płynu mózgowo-rdzeniowego - co wskazuje na możliwe miejsce pierwotnego zakażenia, będącego źródłem zakażenia krwi.

‍

Ponieważ posocznica oznacza, że bakterie lub grzyby rozprzestrzeniły się po całym organizmie, może wystąpić wiele różnych objawów choroby. Układ immunologiczny zwalczając zakażenie produkuje wiele substancji zabijających bakterie, które jednocześnie będą powodować złe samopoczucie chorego. Ciężka posocznica może wywołać wstrząs, nagłe przyspieszenie akcji serca, zmniejszenie dopływu krwi do mózgu, serca i nerek, zaburzenia układu krzepnięcia prowadzące do rozsianego wewnątrznaczyniowego wykrzepiania, co może spowodować krwawienia. Bakterie z krwi mogą kolonizować zastawki powodując ich uszkodzenie i zapalenie wsierdzia albo przedostać się do stawów wywołując septyczne zapalenie stawów. Objawy takie jak gorączka, dreszcze, bóle mięśni i wyczerpanie mogą występować również w przebiegu grypy. Jeżeli zachorowanie występuje w sezonie grypowym, lekarz może przeprowadzić badania w kierunku grypy, aby wykluczyć wirusowe zakażenie dróg oddechowych. Posocznica jak i grypa mogą być groźne zarówno u bardzo młodych jak i starszych osób oraz u ludzi o obniżonej odporności. Różnicowanie pomiędzy tymi zakażeniami jest bardzo ważne ponieważ w obydwu przypadkach konieczne jest podawanie leków ale różnych - przeciwbakteryjnych, albo przeciwwirusowych.

Sepsa może mieć bardzo gwałtowny przebieg, dlatego w przypadku występowania niepokojących objawów, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

1. Dlaczego muszę przyjmować antybiotyki tak długo mimo, że czuję się już lepiej?

Bardzo ważne jest, aby wyeliminować z ustroju wszystkie bakterie, które były przyczyną zakażenia. W niektórych zakażeniach konieczne jest leczenie trwające kilka tygodni. Jest to szczególnie ważne w przypadku zapalenia wsierdzia, którego skuteczna antybiotykoterapia trwa kilka tygodni.

‍

2. Dlaczego na wynik posiewu krwi trzeba tak długo czekać?

Drobnoustroje obecne w próbce krwi muszą namnożyć się na podłożach hodowlanych, aby móc je zidentyfikować. Zwykle we krwi pacjentów z sepsą występuje mało drobnoustrojów (mniej niż 1 komórka drobnoustroju w 1 ml krwi), dlatego potrzeba więcej czasu, aby drobnoustroje obecne w próbce krwi mogły się namnożyć i osiągnąć taką liczbę, którą można wykryć dostępnymi metodami diagnostycznymi. Zwykle trwa to kilka dni. Następnie wykonuje się testy identyfikujące i oceniające wrażliwość na antybiotyki wyhodowanych drobnoustrojów.

‍

3. Dlaczego lekarz zlecił mi kolejny posiew krwi?

Lekarz może zlecić kolejny posiew krwi:

aby stwierdzić czy drobnoustroje obecne w poprzedniej próbce krwi występują rzeczywiście w krwiobiegu pacjenta i są przyczyną zakażenia czy też pochodziły ze skóry pacjenta i zanieczyszczały próbkę,

jeśli wynik poprzedniego posiewu krwi był ujemny, a utrzymują się objawy sepsy.

‍

4. Kto może pobrać krew na posiew?

Wyłącznie personel medyczny (lekarze, pielęgniarki, technicy), który został przeszkolony.

‍

Na stronie

Choroby: Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie mózgu, Zakażenia układu moczowego, Zakażenia skóry i ran

‍Linki do stron obcojęzycznych

MedlinePlus Medical Encyclopedia: Septicemia
National Heart, Lung, and Blood Institute: What Is Endocarditis?
Centers for Disease Control and Prevention: Invasive Candidiasis
MayoClinic.com: Sepsis

‍