‍Inne nazwy: przewlekłe zapalenie tarczycy, autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy

‍

Tarczyca (gruczoł tarczowy) to organ o motylowatym kształcie, umiejscowiony płasko przy tchawicy, wytwarza hormony o nazwie tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3)  i odgrywa istotną rolę w kontroli metabolizmu w organizmie.

Choroba Hashimoto to najczęściej spotykany rodzaj zapalenia gruczołu tarczowego i najczęstsza przyczyna zmniejszonego wytwarzania hormonów tarczycy (niedoczynności tarczycy), pojawia się głównie u kobiet w średnim wieku. Jest chorobą autoimmunizacyjną, często współistniejącą z innymi chorobami autoimmunizacyjnymi, w szczególności z cukrzycą typu 1. lub niedoczynnością nadnerczy. Gdy współwystępuje z chorobą Addisona, rozpoznaje się zespół Schmidta, natomiast w przypadku współwystępowania choroby Hashimoto, choroby Addisona i cukrzycy typu 1 stwierdza się zespół Carpentera.

W chorobie Hashimoto tarczyca ulega powiększeniu (tworzy się tak zwane wole), staje się twarda i gumowata, lecz zazwyczaj nie jest tkliwa. Tkanka tarczycy jest niszczona przez limfocyty, które się do niej przedostają oraz przez jeden lub kilka rodzajów przeciwciał, powodując postępujące spowolnienie wytwarzania hormonów tarczycy.  

Choroba Hashimoto może przebiegać bezobjawowo nawet przez kilka lat, lecz w końcu każdy z pacjentów doświadcza stopniowo pogłębiających się objawów niedoczynności tarczycy, takich jak:

• suchość skóry
• przemęczenie
• kłopoty z pamięcią
• mniejsza odporność na zimno
• zaburzenia miesiączkowania, obfite i długotrwałe miesiączki
• bóle mięśni i stawów
• osłabienie mięśni
• wypadanie włosów
• przyrost masy ciała
• zaparcie
• depresja

‍

Celem badań jest wykrycie nieprawidłowej czynności tarczycy, rozpoznanie choroby Hashimoto oraz monitorowanie leczenia.

W celu monitorowania czynności tarczycy oznacza się:

• TSH – zazwyczaj podwyższone stężenie w niedoczynności tarczycy
• Całkowity lub wolny T4 – często obniżone stężenie w pierwotnej niedoczynności tarczycy
• Całkowity lub wolny T3 – czasami obniżone stężenie, lecz może również być w zakresie prawidłowym, dlatego nie jest tak przydatny jak T4.

Rozpoznanie choroby Hashimoto opiera się na stwierdzeniu:

• przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO, patrz przeciwciała tarczycowe). Badanie pozwala wykryć obecność autoprzeciwciał przeciwko białku obecnemu w komórkach tarczycy. Wysoki wynik zazwyczaj wskazuje na autoimmunizacyjne uszkodzenie tarczycy spowodowane np. chorobą Hashimoto lub chorobą Gravesa.
• ‍niespecyficznych przeciwciał antytyreoglobulinowych (TgAb) – wynik dodatni może wskazywać na chorobę Hashimoto; wyniki oznaczeń przeciwciał tyreglobulinowych są często dodatnie, lecz nie są tak swoiste ani czułe jak anty-TPO, dlatego nie oznacza się ich rutynowo.

W rzadkich przypadkach chorzy z zapaleniem tarczycy Hashimoto nie mają przeciwciał.

‍

Choroba Hashimoto jest nieuleczalna, lecz można ją kontrolować, a jej przebieg jest często dosyć łagodny. Nie ma konieczności podejmowania leczenia, jeżeli stężenie hormonów tarczycy (T4 i T3) jest prawidłowe, a u chorego nie występują znaczne objawy kliniczne. Suplementację hormonów tarczycy można wprowadzić, gdy pojawi się wole lub w przypadku obniżonego ich stężenia we krwi.

Na tej stronie:
‍Testy: TSH, T4, T3,
Conditions: Autoimmune Diseases, Nadczynność tarczycy, Choroby tarczycy
‍

Linki do stron obcojęzycznych:
‍MedlinePlus Medical Encyclopedia: Chronic thyroiditis (Hashimoto disease)
National Institutes of Health: Hashimoto's Disease
American Thyroid Association: What Is Thyroiditis?
Endocrineweb: Hashimoto's Thyroiditis
FamilyDoctor.org: Hashimoto's Disease
Mayo Clinic: Hashimoto's disease