W skrócie
W jakim celu badanie jest wykonywane?
Oznaczanie poziomu trijodotyroniny jest pomocne w rozpoznawaniu nadczynności tarczycy.
Kiedy badanie jest wykonywane?
Jak się pobiera próbkę do badania?
Próbka krwi pobrana z żyły łokciowej.
Czy do badania trzeba się przygotować?
Nie, ale niektóre leki interferują z oznaczeniami T4, dlatego należy powiadomić lekarza o zażywanych lekach.
Informacja o próbce
Co się oznacza?
Badanie służy do ilościowego oznaczania stężenia trijodotyroniny (T3) w surowicy krwi.
T3 jest jednym z dwóch głównych hormonów produkowanych przez gruczoł tarczowy (drugi hormon nosi nazwę tyroksyna, albo T4). Tarczyca jest to gruczoł o motylkowatym kształcie, leży przed tchawicą. Hormony tarczycy kontrolują produkcję i zużycie energii przez organizm. Produkcja hormonów tarczycy jest kontrolowana przez system sprzężenia zwrotnego. Jeżeli ich stężenie we krwi spada, podwzgórze uwalnia hormon uwalniający tyreotropinę (TRH), co z kolei stymuluje wydzielanie TSH przez przysadkę. TSH stymuluje wytwarzanie i uwalnianie T4 and T3 przez tarczycę. Głównym hormonem jest T4. Ten hormon ulega w większości konwersji do bardziej aktywnej T3 w wątrobie i innych narządach.
Jeśli dochodzi do zwiększonej produkcji hormonów tarczycy występują objawy nadczynności tarczycy takie jak: nerwowość, drżenie rąk, ubytek wagi ciała, bezsenność, obrzęk wokół suchych i podrażnionych oczu. W niektórych przypadkach oczy pacjenta nie mogą się prawidłowo poruszać i może pojawić się wytrzeszcz.
Jeżeli wytwarzanie hormonów tarczycy ulegnie obniżeniu (niedoczynność tarczycy), pacjent może doświadczać objawów takich jak przyrost wagi, suchość skóry, przemęczenie, zatwardzenie. Stężenie hormonów we krwi może wzrastać lub spadać z powodu zmian pierwotnych w tarczycy lub z powodu zmian w produkcji TSH przez przysadkę.
Około 99,7% T3 krąży we krwi w formie związanej z białkami (głównie z globuliną wiążącą tyroksynę), a tylko pozostałe 0,3% są niezwiązane. Obecnie istnieją testy pozwalające na oznaczanie we krwi całkowitej ilości T3 (tzw."total" czyli formy związanej z białkiem i formy wolnej łącznie) lub FT3 (tzw. "free" czyli formy wolnej hormonu).
Uwaga
Jeżeli przeprowadzenie badania jest dla Ciebie, lub kogoś Ci bliskiego przyczyną niepokoju czy zawstydzenia, przeczytaj artykuły:
Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
Badanie
W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?
Poziom T3 informuje o czynności tarczycy i jest stosowany głównie jako badanie pomocnicze w diagnostyce nadczynności tarczycy. W nadczynności tarczycy stężenie T3 we krwi wzrasta wcześniej niż T4 i jednocześnie później wraca do poziomu prawidłowego niż T4. W kilku procentach przypadków nadczynność tarczycy przebiega ze zwiększonym stężeniem tylko T3, przy prawidłowym stężeniu T4. Oznaczanie T3 może być zlecone równolegle do oznaczania przeciwciał przeciwtarczycowych jako pomoc w diagnostyce choroby Gravesa-Basedowa, autoimmunizacyjnej choroby, powodującej nadczynność tarczycy.
W podejrzeniu niedoczynności tarczycy oznaczanie T3 traci swoją użyteczność diagnostyczną i nie jest zlecane.
W jakich przypadkach badanie jest zlecane?
Oznaczanie całkowitej ilości T3 lub wolnej frakcji (FT3) jest zwykle zlecane przez lekarzy po wcześniejszym stwierdzeniu we krwi chorego nieprawidłowego poziomu TSH lub T4. Może być też wykonane przy stwierdzeniu objawów nadczynności tarczycy takich jak: przyspieszony rytm serca, niepokój, utrata wagi ciała, trudności w zasypianiu, drżenie rąk, osłabienie, biegunka (czasami), wrażliwość na światło i objawy oczne takie jak obrzęk wokół oczu, suche i podrażnione gałki oczne i niekiedy wytrzeszcz oczu.
Niekiedy oznaczenia T3 mogą służyć do monitorowania leczenia nadczynności tarczycy.
Co oznacza wynik?
Wysokie wyniki oznaczeń całkowitej T3 lub wolnej (FT3) mogą wskazywać na nadmierną aktywność tarczycy (nadczynność tarczycy).
Niskie wyniki oznaczeń całkowitej T3 lub wolnej (FT3) mogą wskazywać na zbyt małą aktywność tarczycy (niedoczynność tarczycy). Mogą też wskazywać na zmniejszone przekształcanie T4 do T3 w tkankach z przyczyn innych niż choroba tarczycy.
W tabeli podano możliwe wyniki oraz ich prawdopodobne znaczenie:
Uwaga
Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:
Co jeszcze należy wiedzieć?
Wiele stosowanych leków może interferować z oznaczeniami T3 (tzn. zwiększać lub zmniejszać wartość otrzymanego wyniku). Należą do nich estrogeny, środki antykoncepcyjne, leki przeciwpadaczkowe i stosowana w dużych dawkach aspiryna. Dlatego zawsze należy informować lekarza o zażywanych lekach.
Wszystkie te leki w znacznie mniejszym stopniu wpływają na wyniki oznaczenia FT3.
Podczas choroby zmniejsza się produkcja T3 z T4. Większość chorych hospitalizowanych ma obniżony poziom całkowitej T3 lub wolnej (FT3). Z tego między innymi powodu lekarze zwykle nie zlecają rutynowo badania T3 u pacjentów leżących w szpitalu.
Pytania i odpowiedzi
1. Jak leczy się nadczynność tarczycy?
Nadczynność tarczycy może być kontrolowana przez właściwe leczenie. Stosuje się tabletki hamujące nadmierną produkcję i uwalnianie hormonów przez tarczycę, lub leczenie jodem promieniotwórczym, który niszczy tkankę tarczycy. Czasem leczenie wymaga operacyjnego usunięcia części lub całego gruczołu tarczowego.
2. Jak leczy się niedoczynność tarczycy?
Niedoczynność tarczycy może być u większości osób łatwo leczona i kontrolowana podawaniem hormonów tarczycy tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3) w postaci tabletek.
3. W jaki sposób ciąża wpływa na poziomu hormonów tarczycy?
Ciąża może powodować wzrost całkowitej ilości T3 (również całkowitej ilości T4). Natomiast poziomy wolnej frakcji FT3 nie zmieniają się znacząco w przebiegu ciąży. Zatem jeżeli całkowity poziom T3 wzrasta w czasie ciąży, nie musi to oznaczać chorób tarczycy.
Źródła
UWAGA: Wymienione poniżej adresy stron internetowych, są źródłami uzupełniającymi. W celu obejrzenia kompletnej listy źródeł wykorzystanych w tworzeniu tej strony, kliknij tu.
Linki do stron obcojęzycznych:
Hormone Health Network: Thyroid Disorders
MedlinePlus Medical Encyclopedia: Thyroid Diseases
FamilyDoctor.org: Hyperthyroidism
KidsHealth: Thyroid Disease and Teens
American Thyroid Association: Thyroid Information
American Association of Clinical Endocrinologists: About Your Thyroid
