Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
Badanie
W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?
W jakich przypadkach badanie jest zlecane?
Co oznacza wynik?
Uwaga
Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:
Markery sercowe są to substancje uwalniane do krwi podczas uszkodzenia lub przeciążenia mięśnia serca. Ich oznaczenie wykorzystuje się w rozpoznaniu, ocenie ryzyka, monitorowaniu oraz leczeniu chorych z podejrzeniem ostrego zespołu wieńcowego (OZW) i niedokrwienia serca. Objawy OZW i niedokrwienia serca mogą być różne, lecz zazwyczaj jest to ból i ucisk w klatce piersiowej, mdłości i/lub spłycony oddech. Objawy te są związane z atakiem serca i dusznicą, lecz mogą również występować w innych stanach klinicznych niezwiązanych z chorobą serca. Wzrost stężenia jednego lub kilku markerów sercowych pozwala na wykrycie OZW lub niedokrwienia serca, umożliwiając szybkie i dokładne rozpoznanie oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia. Do ostrego zespołu wieńcowego dochodzi w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej, która powstaje w procesie miażdżycy. Pęknięcie blaszki powoduje powstanie skrzepu krwi w tętnicy wieńcowej, co powoduje gwałtowne ograniczenie dopływu krwi i tlenu do mięśnia sercowego. Niedokrwienie serca występuje, kiedy do serca nie dociera wystarczająca ilość krwi. Przyczyną obu tych stanów jest zazwyczaj miażdżyca i powstanie blaszki miażdżycowej powodujące znaczne zwężenie tętnic wieńcowych lub nagłe zatrzymanie przepływu krwi przez tętnice. Dusznica powstaje w wyniku zmniejszenia dopływu krwi do mięśnia sercowego. W przypadku całkowitego zatrzymania lub znacznego ograniczenia dopływu krwi do serca przez dłuższy czas (zazwyczaj powyżej 30 – 60 minut) może dojść do obumarcia komórek mięśnia sercowego, czyli ostrego zawału serca (ataku serca). Prowadzi to do obumarcia, nieodwracalnych zmian i bliznowacenia części mięśnia sercowego, a czasami nawet do nagłej śmierci. Celem badania markerów sercowych jest wykrycie i określenie ciężkości ostrego zespołu wieńcowego lub niedokrwienia mięśnia serca tak szybko, jak to możliwe; tak aby można było jak najszybciej rozpocząć odpowiednie leczenie.Bardzo ważne jest aby rozróżnić pomiędzy zawałem serca a dławicą piersiową,niewydolnością serca i innymi stanami, które mogą mieć podobne objawy kliniczne ponieważ zasady leczenia i monitorowanie są inne w każdym przypadku. W sytuacji gdy pacjent ma rozpoznany zawał serca natychmiastowa interwencja lekarza jest podstawą ograniczenia do minimum uszkodzenia i przyszłych powikłań. Oznaczanie markerów sercowych musi być dostępne przez 24 godziny na dobę, przez 7 dni w tygodniu i musi być wykonane jak najszybciej. W Oddziale Medycyny Ratunkowej niektóre badania można wykonać z zastosowaniem urządzeń przyłóżkowych. Aby wyniki badania były pewne należy wykonać kilka oznaczeń tego samego markera lub kilku markerów w określonych odstępach czasu. To zapewnia uniknięcie postawienia błędnej diagnozy i ocenę ciężkości zawału. Stężenia poszczególnych markerów wzrastają, osiągają maksimum i wracają do poziomu prawidłowego w różnym czasie od uszkodzenia mięśnia sercowego, dlatego badania te można wykorzystać nie tylko do rozpoznania, ale też do śledzenia przebiegu choroby i do rozpoznania nawrotów uszkodzenia serca. Tylko kilka markerów sercowych jest stosowanych rutynowo. Aktualnie markerem z wyboru dla oceny uszkodzenia mięśnia serca jest troponina. Niektóre wyszły z użycia, ponieważ były mniej specyficzne a ich stężenie wzrastało u chorych z uszkodzeniem mięśni szkieletowych, w chorobach wątroby lub nerek.Wiele innych potencjalnych markerów sercowych obecnie podlega badaniom klinicznym, ich użyteczność nie została jeszcze w pełni określona.
Uwaga: Markery sercowe różnią się od testów stosowanych w badaniach przesiewowych wykonywanych u ogólnie zdrowych osób w celu określenia ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca. O tych badaniach można przeczytać w artykule pt."Ryzyko chorób sercowo-naczyniowych".
Badania laboratoryjne
Obecnie stosowane markery sercowe umożliwiające rozpoznanie i monitorowanie pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym:
BNP lub NT-proBNP, chociaż zwykle oznaczane przy podejrzeniu niewydolności serca ich podwyższone stężenie u osób z ostrym zespołem wieńcowym wskazuje na zwiększone ryzyko nawrotów epizodów sercowych
CRP wysoko czułe (oznaczane metodą o wysokiej czułości)
Badania te pozwalają lekarzom ocenić wielkość, sylwetkę i pracę serca. Mogą być używane np. do oceny rytmu serca lub do identyfikacji uszkodzonych tkanek i niedrożnych tętnic.
UWAGA: Ten artykuł jest oparty na źródłach wymienionych poniżej oraz na doświadczeniu ekspertów AACC. Komitet redakcyjny Lab Tests Online okresowo przegląda i w razie potrzeby może aktualizować informacje zawarte w tym artykule.
Grenache, D. et. al. (Updated 2011 January). Ischemic HeartDisease. ARUP Consult [On-line information]. Available online athttp://www.arupconsult.com/Topics/IHD.html#tabs=0 through http://www.arupconsult.com. Accessed November 2011.
Mayo Clinic staff (Updated 2010 May 19). Myocardialischemia. Mayo Clinic [On-line information]. Available online athttp://www.mayoclinic.com/health/myocardial-ischemia/DS01179/METHOD=printthrough http://www.mayoclinic.com. Accessed November 2011.
Zafari, A.M. (Updated 2011 October 11). MyocardialInfarction. Medscape Reference [On-line information]. Available online athttp://emedicine.medscape.com/article/155919-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed November 2011.
(April 28, 2004) National Academy of Clinical Biochemistry(NACB): Laboratory Medicine Practice Guidelines – Biomarkers of Acute CoronarySyndromes and Heart Failure. Accessed November 2011.
