W skrócie
W jakim celu badanie jest wykonywane?
Badanie jest pomocne w rozpoznawaniu i ocenie ciężkości zastoinowej niewydolności serca.
Kiedy badanie jest wykonywane?
Badanie wykonuje się kiedy występują objawy sugerujące niewydolność serca, np. przy duszności i szybkim męczeniu się oraz u osób leczonych z powodu niewydolności serca.
Jak się pobiera próbkę do badania?
Próbka krwi jest pobierana z żyły łokciowej.
Czy do badania trzeba się przygotować?
Nie ma takiej potrzeby.
Informacja o próbce
Co się oznacza?
Oznacza się stężenie BNP lub NT-proBNP we krwi w celu oceny niewydolności serca. BNP był uprzednio zwany mózgowym peptydem natriuretycznym z uwagi na to, że występuje w tkance mózgowej (oraz aby odróżnić go od podobnego białka wytwarzanego w przedsionkach lub górnych komorach serca, zwanego ANP). BNP powstaje głównie w lewej komorze serca (główna „przepompownia” serca). Jest on związany z objętością i ciśnieniem krwi oraz z pracą, którą musi wykonać serce podczas pompowania krwi do organizmu.
Kiedy serce jest nadmiernie obciążone, syntetyzuje prekursor hormonu, proBNP, który jest następnie przekształcany do aktywnego hormonu, BNP i nieaktywnego fragmentu, NT-proBNP. Jeżeli lewa komora serca jest rozciągnięta, stężenie wytwarzanego BNP i NT-proBNP może znacznie wzrosnąć. Wskazuje to na cięższa pracę serca i trudności z zaspokojeniem potrzeb organizmu. Sytuacja taka może wystąpić w przypadku niewydolności serca oraz w innych chorobach mających wpływ na pracę serca i układu krążenia. Niewydolność serca jest dość mylącym określeniem. Nie oznacza to, że serce przestało pracować, lecz że nie pompuje ono krwi z wystarczającą skutecznością. Stężenie BNP lub NT-proBNP odzwierciedla ten stan.
Uwaga
Jeżeli przeprowadzenie badania jest dla Ciebie, lub kogoś Ci bliskiego przyczyną niepokoju czy zawstydzenia, przeczytaj artykuły:
Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
Badanie
W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?
Oznaczenia BNP lub NT-proBNP mogą pomóc w rozpoznaniu niewydolności serca i w ocenie jej ciężkości. Obecnie niewydolność serca rozpoznaje się na podstawie takich objawów, jak obrzęki nóg, duszność i łatwe męczenie się oraz w oparciu o badania obrazowe: zdjęcia rentgenowskie klatki piersiowej i badania ultrasonograficzne zwane echokardiografią. Badanie to wykonuje się razem z oznaczaniem biomarkerów sercowych aby wykryć uszkodzenie serca i/lub wraz z badaniami czynnościowymi płuc w celu rozpoznania przyczyn skróconego oddechu.
Mimo to niewydolność serca jest często mylona z innymi schorzeniami. Badanie BNP lub NT-proBNP może pomóc odróżnić niewydolność serca od innych chorób, np. chorób płuc. Odpowiednie rozpoznanie jest istotne, ponieważ leczenie niewydolności jest inne niż leczenie chorób płuc i należy je rozpocząć tak szybko jak to możliwe.
Badanie BNP lub NT-proBNP jest też używane do oceny ryzyka u pacjentów zgłaszających się z bólem wieńcowym.
W jakich przypadkach badanie jest zlecane?
Badanie BNP lub NT-proBNP może być zlecone w następujących okolicznościach:
- przez lekarza ambulatorium, w przypadku objawów sugerujących niewydolność serca
- w oddziale ratunkowym, kiedy lekarz potrzebuje szybko informacji, czy pacjent znajdujący się w ciężkim stanie choruje na niewydolność serca
- u pacjenta leczonego z powodu niewydolności serca w celu oceny skuteczności leczenia.
Co oznacza wynik?
Wysokie (poza zakresem referencyjnym) wyniki badań wskazują na obecność niewydolności serca, przy czym stężenie BNP lub NT-proBNP jest związane z ciężkością niewydolności serca. Wyższe wartości BNP lub NT-proBNP mogą być związane z gorszym rokowaniem.
Wartości prawidłowe wskazują na inne, niż z powodu niewydolności serca, pochodzenie objawów.
Uwaga
Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:
Co jeszcze należy wiedzieć?
Stężenie BNP lub NT-proBNP spada u większości pacjentów leczonych z powodu niewydolności serca przy użyciu np. inhibitorów konwertazy angiotensyny, beta-blokerów lub diuretyków. Stężenia BNP i NT-proBNP rosną wraz z wiekiem pacjenta. Stężenia NT-proBNP i BNP są podwyższone u pacjentów z niewydolnością nerek.
Mimo, że poziom zarówno BNP, jak i NT-proBNP rośnie w dysfunkcji i niewydolności lewej komory, wyniki obu badań nie są wymienne i nie można ich bezpośrednio porównywać.
Chociaż BNP jest zwykle stosowany do rozpoznania niewydolności serca jego podwyższone stężenie u osób z ostrym zespołem wieńcowym wskazuje na zwiększone ryzyko nawrotów incydentów wieńcowych. Lekarz może zlecać oznaczenie BNP w celu przewidywania możliwości wystąpienia incydentów wieńcowych w przyszłości u osoby z przebytym zawałem serca
Pytania i odpowiedzi
1. Jak częsta jest niewydolność serca?
55,7 milionów Amerykanów choruje na niewydolność serca, rocznie rozpoznaje się 300 tysięcy nowych przypadków.
2. Jak leczy się niewydolność serca?
Informacje dostępne są na stronie Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Źródła
UWAGA: Wymienione poniżej adresy stron internetowych, są źródłami uzupełniającymi. W celu obejrzenia kompletnej listy źródeł wykorzystanych w tworzeniu tej strony, kliknij tu.
Link do polskich stron:
Polskie Towarzystwo Kardiologiczne
Linki do stron obcojęzycznych:
Heart Rhythm Society: Heart Failure
National Heart, Lung and Blood Institute: Heart Failure
American Heart Association: What is Heart Failure?
MedlinePlus Medical Encyclopedia: Heart failure - overview
