Badania opublikowane niedawno w magazynie JAMA Internal Medicine potwierdzają, że prawdopodobnie nie ma konieczności, aby pacjent pozostawał na czczo przed pobraniem krwi do oznaczeń poziomu cholesterolu oraz innych lipidów. Naukowcy z Brigham and Women's Hospital, Harvard Medical School oraz Imperial College w Londynie dokonali weryfikacji danych z projektu o nazwie Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes Trial–Lipid Lowering Arm (ASCOT-LLA).

Oznaczenie poziomu lipidów we krwi, w tym cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL i triglicerydów wykonuje się rutynowo jako pomoc w oszacowaniu ryzyka wystąpienia choroby serca oraz w celu określenia właściwego sposobu postępowania u chorego. Osoby dorosłe otrzymują zalecenie, aby powstrzymać się od spożywania posiłków przez 9 do 12 godzin przed pobraniem krwi (zazwyczaj przez całą noc). Powyższe badania zazwyczaj wykonuje się razem jako panel lipidowy.  

Zgodnie z wcześniejszymi badaniami wyniki oznaczeń lipidów mogą wykazywać taką samą dokładność w ocenie ryzyka chorób serca, bez względu na to czy pacjent pozostawał na czczo czy też nie, jednak w większości przypadków wyniki oznaczeń na czczo i po posiłku nie pochodziły od tej samej osoby.

W ramach nowej analizy porównano wyniki w próbkach pobranych od tej samej osoby na czczo i po posiłku w odstępie czterech tygodni, podczas których badana osoba nie była poddawana żadnemu leczeniu. Badaniem objęto ponad 8000 uczestników. Pacjenci byli monitorowani średnio przez 3,3 lata pod kątem ostrych epizodów wieńcowych (np. ataków serca, choroby wieńcowej zakończonej śmiercią, udarów i związanych z tym zgonów).

Autorzy stwierdzili jedynie niewielkie różnice pomiędzy wynikami oznaczeń lipidów u tych samych osób na czczo i po posiłku. Jedyną różnicą był umiarkowanie podwyższony poziom triglicerydów w próbkach pobranych po posiłku, co było do przewidzenia, a poziom lipidów w obydwóch rodzajach próbek był w podobny sposób związany z epizodami wieńcowymi. Wyniki oznaczeń lipidów w próbkach po posiłku i w próbkach pobranych na czczo odzwierciedlały ryzyko wystąpienia chorób serca w taki sam sposób.  

- Mamy nadzieję, że badanie będzie ostatecznym dowodem na to, że ocena ryzyka wystąpienia epizodu sercowo-naczyniowego będzie taka sama bez względu na to, czy próbka została pobrana na czczo czy też nie – powiedział dr Samia Mora, autor korespondencyjny i dyrektor Center for Lipid Metabolomics przy Brigham and Women's Hospital. – Powinno to upewnić lekarzy i pacjentów, że oceny ryzyka choroby wieńcowej można dokonać w obu rodzajach próbek.

- Jest to bardzo istotne badanie, ponieważ niewiele czasu spędzamy na czczo, a dla niektórych pacjentów, szczególnie osób starszych i chorych na cukrzycę, zbyt długie powstrzymanie się od spożywania posiłków może być niebezpieczne – mówi dr Mora. – Lekarze nie byli skłonni wykonywać badań po posiłku z uwagi na niepewność dotyczącą zmienności pomiędzy pacjentami, lecz dane mówią same za siebie. Mamy nadzieję, że lekarze i pacjenci będą teraz czuli się pewniej w kwestii oceny ryzyka chorób sercowo-naczyniowych w próbkach pobieranych po posiłku, również w przypadku, gdy chory przyjmuje statyny.

Istotnym ograniczeniem badania był fakt, że większość uczestników projektu ASCOT-LLA stanowili biali mężczyźni pochodzenia europejskiego. Naukowcy uważają, że kolejne badania w tym zakresie powinny obejmować możliwe różnice w zależności od rasy i pochodzenia etnicznego.

Oznaczenie poziomu lipidów bez konieczności pozostania na czczo ułatwiłoby pacjentom wykonanie zaleconych badań. Niektóre stowarzyszenia prozdrowotne popierają zaniechanie obowiązkowego powstrzymania się od jedzenia, jednak nadal nie jest to szeroko przyjęte zalecenie, więc pacjent powinien zapytać lekarza, jakie postępowanie jest właściwe w jego przypadku. Jednak jeżeli u chorego jednocześnie wykonuje się inne badania wymagające pozostania na czczo (np. oznaczenie poziomu glukozy we krwi na czczo), należy się do tego zastosować.

‍

MATERIAŁY POWIĄZANE

Testy:
Profil Lipidowy
‍Cholesterol
‍LDL Cholesterol
‍HDL Cholesterol
‍Triglyceridy
‍Nie-HDLCholesterol

‍Choroby:
Choroba serca
‍Choroby sercowo-naczyniowe
‍Atak serca i ostry zespół wieńcowy

Linki do stron obcojęzycznych
‍American Heart Association: Control Your Cholesterol

‍

‍