W skrócie
W jakim celu badanie jest wykonywane?
Badanie jest pomocne w ocenie ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca.
Kiedy badanie jest wykonywane?
Jako część składowa profilu lipidowego, podczas badań kontrolnych lub w przypadku leczenia wysokiego poziomu trigilcerydów tzw. hipertriglicerydemii.
Jak się pobiera próbkę do badania?
Oznaczenie triglicerydów wykonuje się we krwi. Najczęściej próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej, a czasem poprzez nakłucie opuszki palca. Ten rodzaj próbki wykorzystuje się zazwyczaj w przypadku wykonywania profilu lipidowego (cholesterol, HDL, LDL i TG) przy pomocy przenośnego małego aparatu w warunkach nielaboratoryjnych (np.: w gabinecie lekarza domowego), w ramach promocji zdrowia.
Czy do badania trzeba się przygotować?
Obecne standardy wymagają karencji pokarmowej 9-12 godzin przed pobraniem próbki krwi. Dozwolone jest tylko picie wody. Alkohol nie powinien być spożywany w ciągu 24 godzin przed testem.
Informacja o próbce
Co się oznacza?
Badanie polega na pomiarze stężenia triglicerydów we krwi.
Triglicerydy są źródłem zmagazynowanej energii dla potrzeb organizmu. Większość z nich znajduje się w tkance tłuszczowej, ale część krąży we krwi stanowiąc materiał energetyczny dla mięśni. Po spożyciu posiłku we krwi pojawiają się cząstki - lipoproteiny zawierające triglicerydy pochodzące z tłuszczów pokarmowych (egzogenne), dlatego oznaczenie stężenia triglicerydów należy wykonać na czczo, kiedy we krwi nie ma triglicerydów egzogennych.
Większość triglicerydów jest transportowana we krwi w cząstkach zwanych VLDL (very low density lipoproteins).
Wysokie stężenie triglicerydów jest związane ze zwiększonym ryzykiem choroby układu sercowo-naczyniowego. Do czynników sprzyjających zwiększeniu stężenia triglicerydów i ryzyka choroby układu sercowo-naczyniowego zalicza się: brak aktywności fizycznej, nadwagę i otyłość, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu oraz choroby – cukrzycę i chorobę nerek.
Uwaga
Jeżeli przeprowadzenie badania jest dla Ciebie, lub kogoś Ci bliskiego przyczyną niepokoju czy zawstydzenia, przeczytaj artykuły:
Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
Badanie
W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?
Oznaczenie stężenia triglicerydów we krwi stanowi zazwyczaj część profilu lipidowego wykonywanego w celu oceny ryzyka chorób serca.
Do czynników ryzyka choroby serca zalicza się:
- palenie papierosów
- wiek > 45 lat u kobiet i > 55 lat u mężczyzn
- nadciśnienie tętnicze (140/90 lub wyższe)
- rodzinne występowanie choroby niedokrwiennej serca (u krewnych mężczyzn < 55 lat i u krewnych kobiet < 65 lat)
- cukrzycę
U chorych na cukrzycę badanie to jest szczególnie ważne, ponieważ w przypadku niekontrolowanego poziomu glukozy, stężenie triglicerydów znacznie wzrasta.
W jakich przypadkach badanie jest zlecane?
Wykonanie profilu lipidowego - w tym triglicerydów - zaleca się jako podstawowe badanie wykonywane co 5 lat, które jest pomocne w oszacowaniu ryzyka wystąpienia chorób serca u zdrowej osoby dorosłej. Pomiar stężenia triglicerydów wykonuje się zazwyczaj wraz z innymi badaniami, ponieważ ryzyko chorób serca zależy także od stężenia innych parametrów biochemicznych w tym cholesterolu (patrz: cholesterol, HDL, LDL), a nie wyłącznie od stężenia triglicerydów.
W przypadku terapii, mającej na celu obniżenie poziomu triglicerydów, oznaczenie ich stężenia wykorzystuje się w celu oceny jej skuteczności.
U dzieci i młodzieży z grupy niskiego ryzyka zazwyczaj nie wykonuje się rutynowych oznaczeń dotyczących gospodarki lipidowej. Jednak zaleca się badania przesiewowe w postaci lipidogramu u dzieci i młodzieży z grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia choroby serca w wieku dojrzałym. Niektóre czynniki ryzyka takie jak historia chorób serca w rodzinie lub choroby takie jak cukrzyca, nadciśnienie lub nadwaga są takie same jak u dorosłych. Według Amerykańskiej Akademii Pediatrii pierwszy lipidogram (w tym HDL-C) u dzieci z grupy podwyższonego ryzyka należy wykonać w wieku 2 do 10 lat. Dzieci poniżej dwóch lat są zbyt małe na badanie
Co oznacza wynik?
Prawidłowy poziom triglicerydów na czczo kształtuje się na poziomie poniżej 150 mg/dl (1,70 mmol/l). Stężenie w granicach 150 do 199 mg/dl(1,7-2,2 mmol/l) uznaje się za podwyższone, a stężenie między 200 a 499 mg/dl (2,3-5.6 mmol/l) za wysokie.
Stężenie powyżej 500 mg/dl (5,6 mmol/l) określa się jako bardzo wysokie.
Wysokie stężenie triglicerydów związane jest ze zwiększonym ryzykiem choroby serca. Do czynników sprzyjających zwiększeniu stężenia tri glicerydów zalicza się: brak aktywności fizycznej, nadwagę i otyłość, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, czynniki genetyczne oraz choroby – cukrzycę, chorobę nerek, niedoczynność tarczycy
Wysokie stężenie triglicerydów występuje z reguły, ale nie zawsze, w połączeniu z wysokim poziomem cholesterolu.
Leczenie mające na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób serca polega zazwyczaj na obniżeniu poziomu cholesterolu LDL, a sposób postępowania terapeutycznego może różnić się w zależności od poziomu triglicerydów i cholesterolu HDL.
W przypadku bardzo wysokiego poziomu triglicerydów (powyżej 1000 mg/dl (11,30 mmol/l)), istnieje ryzyko wystąpienia zapalenia trzustki.
Uwaga
Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:
Co jeszcze należy wiedzieć?
Oznaczenia należy wykonywać na czczo.
U pacjentów z niekontrolowaną cukrzycą poziom triglicerydów może być bardzo wysoki.
Stężenie triglicerydów ulega dużym zmianom po posiłku, po kilku godzinach wzrasta 5-10-krotnie.
Poziom triglicerydów na czczo różni się w zależności od dnia, dlatego jego niewielkie wahania nie stanowią nieprawidłowości.
Niektóre leki takie jak kortykosterydy, inhibitory proteazy, beta-blokery, estrogeny mogą zwiększać stężenie triglicerydów we krwi.
Ostatnio jest zainteresowanie wynikami stężenie triglicerydów we krwi pobieranej przygodnie niezależnie od posiłku, jako bardziej reprezentatywnej. Jednakże nie ustalono jak należy interpretować te wyniki. Dlatego nadal rekomenduje się pobieranie krwi na czczo.
Pytania i odpowiedzi
1. Jaki rodzaj diety jest najlepszy dla utrzymania optymalnego poziomu triglicerydów?
Ponieważ triglicerydy są formą krążącego tłuszczu, można by przypuszczać, że dieta wysokotłuszczowa wpłynie na wzrost ich poziomu, a niskotłuszczowa na obniżenie. Jednak to węglowodany mają tu największy wpływ, bowiem dieta bogata w węglowodany, w szczególności cukry proste np.: sacharoza (biały cukier), powoduje wzrost poziomu triglicerydów.
2. Jakie leczenie zaleca się w przypadku niekontrolowanego przez dietę stężenia triglicerydów?
U wielu pacjentów niekontrolowany poziom triglicerydów spowodowany jest innym schorzeniem, na przykład: cukrzycą, otyłością, niewydolnością nerek lub alkoholizmem i dlatego leczenie ma na celu wyeliminowanie pierwotnej przyczyny. W przypadku, gdy wysoki poziom triglicerydów nie jest spowodowany żadną inną chorobą, występuje on zazwyczaj w połączeniu z wysokim poziomem cholesterolu. Leczenie skierowane jest wtedy na obniżenie obu tych czynników. Jeżeli nie wystarczy sama dieta, zaleca się leczenie farmakologiczne.
3. Czy ćwiczenia fizyczne pomagają obniżyć poziom triglicerydów?
Tak. Ćwiczenia fizyczne wpływają na obniżenie poziomu triglicerydów i podniesienie poziomu HDL, który ma tendencję do obniżania się wraz ze wzrostem triglicerydów. Ćwiczenia pomagają również osobom cierpiącym na cukrzycę obniżyć zapotrzebowanie na insulinę. Zmiany metabolizmu, zachodzące w czasie wysiłku fizycznego, przyczyniają się do lepszego wykorzystania energii przez tkanki. Regularne ćwiczenia pomagają obniżyć poziom LDL i triglicerydów i podnoszą poziom HDL, nawet jeżeli nie przyczyniają się do spadku masy ciała.
4. Czy pacjent może sam monitorować poziom triglicerydów?
Istnieją testy paskowe umożliwiające oznaczanie triglicerydów za pomocą odpowiedniego typu glukometra bezpośrednio przez pacjenta.
5. Co to jest VLDL i jaki ma związek z triglicerydami?
Lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości (VLDL) to jedna z trzech głównych cząstek lipoprotein. Dwie pozostałe to lipoproteiny o wysokiej (HDL) i niskiej gęstości (LDL). Każda z tych cząstek zawiera cholesterol, białka i triglicerydy w różnych proporcjach w zależności od rodzaju cząstek. LDL zawiera najwięcej cholesterolu, HDL - najwięcej białek, a VLDL -triglicerydów. Ponieważ większość krążących triglicerydów zawartych jest w VLDL i ze względu na to, że skład poszczególnych cząstek jest w miarę stały, istnieje możliwość oszacowania stężenia cholesterolu VLDL poprzez podzielenie wartości stężenia triglicerydów (w mg/dl) przez 5. Obecnie nie istnieje prosta i bezpośrednia metoda oznaczania cholesterolu VLDL, więc zazwyczaj stosuje się wartości szacunkowe, wyliczone w oparciu o wartość triglicerydów. Wyliczenie to nie sprawdza się w przypadku gdy poziom triglicerydów przekracza 400 mg/dl.
Źródła
UWAGA: Wymienione poniżej adresy stron internetowych, są źródłami uzupełniającymi. W celu obejrzenia kompletnej listy źródeł wykorzystanych w tworzeniu tej strony, kliknij tu.
Linki do stron obcojęzycznych
American Heart Association: Test Your Cholesterol IQ
National Heart, Lung and Blood Institute: What Is Coronary Heart Disease?
American Heart Association: What Are High Blood Cholesterol and Triglycerides?
Mayo Clinic.com: Triglycerides, Why do they matter?
