Aby określić ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca.

Jako część badania przesiewowego, razem z cholesterolem całkowitym lub jako składnik profilu lipidowego (cholesterol, LDL cholesterol, HDL cholesterol, triglicerydy). Powinno być wykonywane co najmniej raz na 5 lat u osób dorosłych;  dzieci i młodzież powinny mieć wykonywane badanie profilu lipidowego przynajmniej  raz w wieku 9-11 lat a następnie w wieku 17-21 lat.

W trakcie monitorowania efektów leczenia, w regularnych odstępach czasu u osób z występującymi czynnikami ryzyka choroby  niedokrwiennej serca.

‍

Próbka krwi pobrana z żyły (najczęściej łokciowej) lub z opuszki palca.

Jeśli badanie jest częścią profilu lipidowego krew jest pobierana 12 godzin po ostatnim posiłku. Dopuszcza się jedynie picie wody. U dzieci i nastolatków  badanie można  także wykonać nie na czczo.

Lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL) są jedną z frakcji lipoprotein, czyli kompleksów białkowo-lipidowych, które transportują cholesterol we krwi. HDL są uznawane za korzystne, ponieważ usuwają nadmiar cholesterolu i zwiększają jego degradację i eliminację z organizmu. Dlatego cholesterol HDL jest często nazywany    "dobrym" cholesterolem. Oznaczenie HDL mierzy poziom cholesterolu związanego z HDL we krwi.

Wysoki poziom cholesterolu jest związany ze stwardnieniem tętnic (miażdżycą) i chorobą serca. Wzrost poziomu cholesterolu we krwi (kiedy HDL nie usuwa wystarczających ilości) powoduje, że osiada on na ścianach naczyń krwionośnych, tworząc tak zwaną blaszkę miażdżycową, która usztywnia naczynia krwionośne i zwęża ich światło, utrudniając przepływ krwi.

Wysoki poziom HDL-C we krwi może zmniejszyć ryzyko powstawania blaszki miażdżycowej, ponieważ usuwa nadmiar cholesterolu z krwi.


Jak się pobiera próbkę do badania?

Do oznaczenia cholesterolu HDL potrzeba próbki krwi, najczęściej pobranej z żyły. Czasem mierzy się cholesterol HDL w kropli krwi uzyskanej po nakłuciu opuszki palca. Krew z opuszki palca jest najczęściej używana, gdy do oznaczenia cholesterolu wykorzystuje się przenośne urządzenie podobne do glukometru.


Czy dla zapewnienia odpowiedniej jakości próbki potrzebne jest przygotowanie do badania?

Jeśli badanie jest częścią profilu lipidowego krew jest pobierana 12 godzin po ostatnim posiłku. Dopuszcza się jedynie picie wody. U dzieci i nastolatków  badanie można  także wykonać nie na czczo.

Badanie HDL cholesterolu służy do określenia ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca. Jeśli wysoki poziom cholesterolu jest spowodowany wysokim poziomem cholesterolu HDL, to ryzyko prawdopodobnie jest niskie i w takim przypadku nie ma wskazań do dalszych badań ani do leczenia obniżającego poziom cholesterolu.

Stężenie HDL cholesterolu może być monitorowane, jeśli wcześniejsze badania wykazały wzrost ryzyka niedokrwiennej choroby serca; po przebytym zawale serca; podczas terapii obniżającej stężenie cholesterolu we krwi.

Badanie HDL zleca się zwykle razem z oznaczeniem cholesterolu lub jako część tzw. profilu lipidowego (lipidogramu), tzn. razem z cholesterolem, cholesterolem LDL oraz triglicerydami. Badanie HDL cholesterolu powinno być wykonywane co najmniej raz na 5 lat. Oznaczenie jednocześnie cholesterolu i cholesterolu HDL jest bardzo użyteczne jako badanie przesiewowe w kierunku choroby niedokrwiennej serca, bo badania te nie muszą być wykonywane na czczo. Całościowe badanie profilu lipidowego wymaga oznaczenia na czczo (po 12 godzinach od ostatniego posiłku).

Badanie HDL cholesterolu, jako części profilu lipidowego powinno być wykonywane częściej niż co 5 lat, jeśli występuje co najmniej jeden czynnik ryzyka choroby niedokrwiennej serca, takich jak:

• palenie papierosów
• wiek > 45 lat u kobiet i > 55 lat u mężczyzn
• nadciśnienie tętnicze ( 140/90 lub wyższe)
• rodzinne występowanie choroby niedokrwiennej serca, (u krewnych mężczyzn < 55 lat i u krewnych kobiet < 65 lat)
• przebyty zawał serca
• cukrzyca

U dzieci i młodzieży z grupy niskiego ryzyka zazwyczaj nie wykonuje się rutynowych oznaczeń dotyczących gospodarki lipidowej. Jednak zaleca się badania przesiewowe w postaci lipidogramu u dzieci i młodzieży z grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia choroby serca w wieku dojrzałym. Niektóre czynniki ryzyka takie jak historia chorób serca w rodzinie lub choroby takie jak cukrzyca, nadciśnienie lub nadwaga są takie same jak u dorosłych. Według Amerykańskiej Akademii Pediatrii pierwszy lipidogram (w tym HDL-C) u dzieci z grupy podwyższonego ryzyka należy wykonać w wieku 2 do 10 lat. Dzieci poniżej dwóch lat są zbyt małe na badanie.

Oznaczenie poziomu HDL-C można również wykonywać cyklicznie w celu oceny wpływu zmiany trybu życia, takiego jak zmiana diety, wprowadzenie wysiłku fizycznego i zaprzestanie palenia, na wzrost poziomu HDL-C.

‍

Wysoki poziom cholesterolu HDL jest lepszy niż niski. Poziom cholesterolu HDL może być oceniany jako procent stężenia cholesterolu całkowitego bądź jako wartość zmierzona.

• Procent: Jeśli stężenie HDL stanowi 20% cholesterolu całkowitego, ryzyko choroby niedokrwiennej serca jest przeciętne. Jeśli HDL stanowi więcej niż 20% cholesterolu całkowitego, ryzyko jest niższe od przeciętnego. Zwykle podaje się stosunek cholesterolu całkowitego do cholesterolu HDL. Pożądany wynik stosunku cholesterol/cholesterol HDL wynosi poniżej 5.
  
• Wartość zmierzona: Jeśli poziom cholesterolu HDL wynosi poniżej 40 mg/dl (1,0 mmol/l) u mężczyzn i 50 mg/dl (1,3 mmol/l) u kobiet, istnieje zwiększone ryzyko choroby niedokrwiennej serca. Stężenie HDL cholesterolu 40-50 mg/dl (1,0-1,3 mmol/l) u mężczyzn i 50-59 mg/dl (1,3-1,5 mmol/l) u kobiet wskazuje na średnie ryzyko choroby niedokrwiennej serca. Stężenie HDL cholesterolu 60 mg/dl (1,55 mmol/l) lub więcej - oznacza ryzyko mniejsze od przeciętnego.
  Wynik cholesterolu HDL powinien być oceniony w kontekście całego profilu lipidowego oraz skonsultowany z lekarzem pod kątem istnienia innych czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca.

Uwaga: Chociaż wysoki poziom cholesterolu  HDL jest korzystny  Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne w roku 2018 opublikowało wyniki badań, w których wykazano, że  bardzo wysokie stężenie cholesterol HDL  również może być związane ze zwiększonym  ryzykiem  ataku serca i zgonu.

Wartości  cholesterolu  HDL u dzieci, nastolatków I młodych dorosłych

‍

Cholesterol HDL powinien być oznaczany u osoby zdrowej. Cholesterol obniża się przejściowo w przypadku ostrej choroby, bezpośrednio po zawale serca oraz po urazie (np. operacji chirurgicznej czy wypadku). Cholesterol powinno się oznaczać po upływie co najmniej 6 tygodni od choroby.

W czasie ciąży poziom cholesterolu HDL może ulec zmianie. Cholesterol powinien być oznaczany po upływie co najmniej 6 tygodni od porodu.

1. Jakie leczenie stosuje się w przypadku niskiego poziomu cholesterolu HDL?

Leczenie niskiego poziomu cholesterolu HDL nie jest łatwe. Palenie papierosów obniża jego poziom, więc rzucenie palenia może być korzystne. Poziom cholesterolu HDL rośnie również dzięki większej aktywności fizycznej. Wykazano, że picie alkoholu (1 - 2 drinki dziennie) zwiększa poziom HDL, ale nie jest pewne czy takie postępowanie jest korzystne. Większość lekarzy nie poleca picia alkoholu w tym celu.

2. Mam wysoki cholesterol HDL. Czy to źle?

U większości osób wysoki poziom HDL działa ochronnie, zmniejszając ryzyko choroby wieńcowej. Jednak najnowsze badania wykazały, że u niektórych osób wysoki poziom HDL powoduje większe ryzyko choroby wieńcowej niż u osób z prawidłowym poziomem HDL. W jednym z badań stwierdzono, że u osób z chorobą wieńcową i wysokim poziomem HDL występują genetyczne nieprawidłowości w obrębie enzymów istotnych dla gospodarki lipidowej (białko przenoszące estry cholesterolu i wątrobowa lipaza triglicerydowa). Kolejne z badań wykazało, że wysoki poziom patologicznie dużych cząsteczek HDL jest związany z podwyższonym ryzykiem choroby wieńcowej. Stwierdzenie, jakie czynniki przyczyniają się do niespodziewanie wysokiego ryzyka choroby wieńcowej pomimo wysokiego poziomu HDL, wymaga przeprowadzenia dalszych badań.

‍

Na tej stronie:

Testy:

Cholesterol
‍LDL Cholesterol
‍Triglicerydy
‍Profil lipidowy
‍Ryzyko chorób sercowo - naczyniowych

‍Choroby:‍

Choroba serca
‍Choroby sercowo - naczyniowe
‍Zawał serca

Profilaktyka:

Dzieci w wieku 2 - 12 lat
Młodzież w wieku 13-18 lat
‍Dorośli w wieku 19-29 lat
‍Dorośli w wieku 30-49 lat
‍Dorośli powyżej 50 lat

Artykuł:

Czy wszystkie dzieci i młodzież należy poddawać badaniom przesiewowych w kierunku podwyższonego poziomu cholesterolu?
‍Nowy raport: obniżenie poziomu cholesterolu nie-HDL w młodszym wieku pomaga obniżyć ryzyko późniejszych chorób serca

‍

‍

UWAGA: Wymienione poniżej adresy stron internetowych, są źródłami uzupełniającymi. W celu obejrzenia kompletnej listy źródeł wykorzystanych w tworzeniu tej strony,kliknij tu

‍

Na stronach obcojęzycznych:

Artykuły:

‍More Evidence That Fasting Not Needed Before Cholesterol Tests

(July 22, 2019. )

‍

Linki do stron obcojęzycznych:
‍American Heart Association: What Your Cholesterol Levels Mean
American Heart Association: Good vs. Bad Cholesterol
MayoClinic.com: HDL cholesterol - How to boost your good cholesterol