W skrócie
W jakim celu badanie jest wykonywane?
Badanie służy do oceny skuteczności leczenia i wykrywania wznowy niektórych rodzajów raka tarczycy; rzadziej jest pomocne w rozpoznaniu przyczyny nadczynności i niedoczynności tarczycy.
Kiedy badanie jest wykonywane?
Oznaczenie stężenia tyreoglobuliny wykonuje się przed rozpoczęciem i po zakończeniu leczenia raka tarczycy, przed i po leczeniu jodem radioaktywnym oraz regularnie, aby sprawdzić, czy nie doszło do wznowy.
Jak się pobiera próbkę do badania?
Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej.
Czy do badania trzeba się przygotować?
Nie.
Informacja o próbce
Co się oznacza?
W badaniu oznacza się ilość tyreoglobuliny we krwi. Tyreoglobulina to białko wytwarzane przez tarczycę. Tarczyca reguluje zużycie energii przez organizm. Jest ona niewielkim narządem w kształcie motyla, umiejscowionym płasko przy tchawicy i składającym się przede wszystkim z bardzo małych okrągłych struktur zwanych pęcherzykami. Komórki w pęcherzykach wytwarzają i przechowują tyreoglobulinę, w miarę potrzeb organizmu uwalniając z niej hormony tarczycy T4 (tyroksyna) i T3 (trójjodotyronina). Wytwarzanie tych hormonów i uwalnianie ich do krwiobiegu stymuluje hormon przysadki o nazwie TSH (hormon tyreotropowy). Żaden inny narząd w organizmie nie wytwarza tyreoglobuliny, lecz powstaje ona również w wyniku działania wielu nowotworów tarczycy, zarówno tych zlokalizowanych w tarczycy jaki i tych dających przerzuty.
Uwaga
Jeżeli przeprowadzenie badania jest dla Ciebie, lub kogoś Ci bliskiego przyczyną niepokoju czy zawstydzenia, przeczytaj artykuły:
Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
Badanie
W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?
Oznaczenie tyreoglobuliny jest wykorzystywane przede wszystkim jako marker nowotworowy w celu oceny skuteczności leczenia nowotworów tarczycy oraz monitorowania ich wznowy. Wprawdzie nie każdy nowotwór tarczycy wytwarza tyreoglobulinę, jednak w przypadku najczęściej występujących, takich jak rak brodawkowaty lub pęcherzykowy tarczycy dochodzi do powstawania tego białka, co powoduje wzrost jego poziomu we krwi. Oznaczenie tyreoglobuliny można zlecić przed rozpoczęciem leczenia nowotworu, łącznie z badaniem TSH, w celu stwierdzenia czy guz wytwarza to białko. W takim przypadku oznaczenia Tg można wykonywać cyklicznie po zakończeniu leczenia w celu monitorowania wznowy. Zmiany stężenia często dostarczają więcej informacji niż wynik pojedynczego oznaczenia.
Przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie (TgAb) oznacza się razem z oznaczeniem tyreoglobuliny. Przeciwciała te mogą wytworzyć się w organizmie w dowolnym momencie. Wiążą się one z tyreoglobuliną obecną we krwi i interferują z oznaczeniami tyreoglobuliny. Przeciwciała pozostają w organizmie na zawsze i mają negatywny wpływ na przydatność badania tyreoglobuliny u pacjenta.
Badania tyreoglobuliny zleca się czasami jako pomoc w ustaleniu przyczyny nadczynności tarczycy oraz w celu monitorowania skuteczności leczenia schorzeń takich jak choroba Gravesa-Basedowa. Z rzadka zleca się je jako pomoc w ustaleniu przyczyny wrodzonej niedoczynności tarczycy u niemowląt.
W jakich przypadkach badanie jest zlecane?
Lekarz może zlecić oznaczenie stężenia tyreoglobuliny przed i po usunięciu chirurgicznym tarczycy z powodu raka, aby sprawdzić, czy po operacji nie pozostały resztki tkanki tarczycy - prawidłowej lub nowotworowej. Badanie zleca się regularnie, nawet jeśli po operacji wynik był ujemny, aby upewnić się, że nie doszło do wznowy lub rozsiewu nowotworu.
Badanie tyreoglobuliny może również być wskazane, jeśli u pacjenta występują objawy choroby Gravesa-Basedowa lub zapalenia tarczycy.
Co oznacza wynik?
Niewielkie ilości tyreoglobuliny występują również w organizmie osób z prawidłową czynnością tarczycy. Jeżeli stężenie tyreoglobuliny u osoby z nowotworem tarczycy jest od początku podwyższone, tyreoglobulina zazwyczaj może służyć jako marker nowotworowy. Po usunięciu tarczycy (tyreoidektomii) i/lub leczeniu jodem radioaktywnym poziom tyreoglobuliny powinien być niewykrywalny lub bardzo niski. Wykrywalny poziom tyreoglobuliny w takim przypadku oznacza obecność pozostałości prawidłowej lub nowotworowej tkanki tarczycowej w organizmie i konieczność dodatkowego leczenia.
W zależności od wyników oznaczenia tyreoglobuliny można zlecić badanie i/lub leczenie jodem radioaktywnym w celu wykrycia i/lub zniszczenia pozostałej prawidłowej lub nowotworowej tkanki tarczycowej. Po kilku tygodniach lub miesiącach ponownie oznacza się poziom tyreoglobuliny w celu sprawdzenia skuteczności leczenia.
Jeżeli przez kilka tygodni lub miesięcy po operacji tyreoglobulina utrzymuje się na niskim poziomie a następnie zaczyna wzrastać, może to oznaczać wznowę nowotworu.
Jeżeli w organizmie wytworzą się przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie, wyniki oznaczeń tyreoglobuliny mogą być fałszywie zawyżone lub zaniżone, w zależności od metody wykonania oznaczenia. Wyniki należy wtedy interpretować z dużą ostrożnością. Obecność przeciwciał zmniejsza lub neguje przydatność oznaczenia tyreoglobuliny jako markera nowotworowego.
Spadający poziom tyreoglobuliny u osób z chorobą Gravesa wskazuje na odpowiedź organizmu na leczenie.
Pacjenci z wolem, zapaleniem tarczycy lub nadczynnością tarczycy miewają podwyższony poziom tyreoglobuliny, lecz w tych stanach klinicznych jej oznaczenie nie jest wykonywane rutynowo.
Uwaga
Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:
Co jeszcze należy wiedzieć?
Wzrost stężenia tyreoglobuliny nie stanowi o rozpoznaniu nowotworu tarczycy. Nowotwór rozpoznaje się w następstwie mikroskopowej oceny komórek pobranych w wyniku biopsji. Sam podwyższony poziom tyreoglobuliny nie oznacza złego rokowania. W monitorowaniu pod kątem wznowy istotniejsze od pojedynczego wyniku oznaczenia tyreoglobuliny są zmiany zachodzące wraz z upływem czasu.
Kolejne oznaczenia tyreoglobuliny należy wykonywać w tym samym laboratorium, ponieważ metody oznaczeń różnią się pomiędzy laboratoriami i mogą przez to prowadzić do uzyskiwania innych wyników.
U 15 – 20% pacjentów z nowotworem tarczycy dochodzi do powstania przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie (zwanych również autoprzeciwciałami przeciwko tyreoglobulinie).
Pacjenci z usuniętą tarczycą do końca życia poddawani są hormonalnej terapii zastępczej (przyjmują tyroksynę). W przeszłości przed wykonaniem oznaczenia tyreoglobuliny u pacjentów leczonych tyroksyną odstawiano lek na kilka tygodni przed badaniem. Stymulowało to wytwarzanie TSH oraz tyreoglobuliny przez pozostałą prawidłową lub nowotworową tkankę tarczycową. Wzrastała wtedy czułość oznaczenia tyreoglobuliny, lecz wielu pacjentów odczuwało nieprzyjemne skutki niedoczynności tarczycy. Obecnie alternatywę stanowi preparat TSH, który stosuje się w celu bezpośredniej stymulacji wytwarzania tyreoglobuliny.
Pytania i odpowiedzi
1. Dlaczego lekarz nie zlecił oznaczenia tyreoglobuliny przed usunięciem tarczycy?
Poziom tyreoglobuliny nie jest rutynowo badany przed leczeniem raka tarczycy, bo białko to jest wytwarzane nie tylko przez nowotwory tarczycy, ale i przez prawidłową tkankę tarczycy. Wzrost poziomu tyreoglobuliny nie oznacza raka tarczycy i nie jest proporcjonalny do ilości tkanki nowotworowej.
2. Co można zrobić, aby zapobiec wytworzeniu się przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie?
Niestety nie można temu zapobiec. Przeciwciała mogą wytworzyć się w dowolnym czasie i nie ma na nie wpływu zmiana trybu życia. Dlatego podczas monitorowania wznowy nowotworu tarczycy ważne jest wykonywanie badań mających na celu ich wykrycie.
3. Czy każdy powinien wykonać oznaczenie tyreoglobuliny?
Badanie nie służy jako badanie przesiewowe dla ogółu ludności. Nie jest swoiste dla nowotworu tarczycy, a poziom tyreoglobuliny może wzrastać w przebiegu różnych chorób tarczycy.
4. Co można zrobić, aby podwyższyć lub obniżyć poziom tyreoglobuliny?
Nie ma możliwości bezpośredniego wpływu na poziom tyreoglobuliny. Jej ilość odzwierciedla obecność prawidłowej i/lub nowotworowej tkanki tarczycowej i nie poddaje się zmianom trybu życia.
5. Czy oznaczenia tyreoglobuliny można wykonać w gabinecie lekarskim?
Nie. Badanie wymaga specjalistycznego sprzętu i nie każde laboratorium może je wykonać. Czasami próbki trzeba wysłać do laboratorium referencyjnego.
