W skrócie
W jakim celu badanie jest wykonywane?
Badanie wykonuje się aby sprawdzić, czy poziom digoksyny u pacjenta mieści się w zakresie terapeutycznym lub wykryć toksyczne stężenia tego leku.
Kiedy badanie jest wykonywane?
Badanie wykonuje się wkrótce po rozpoczęciu leczenia digoksyną i następnie w regularnych odstępach czasu. Pomiar stężenia tego leku pozwala upewnić się, czy poziom leku pozostaje w zakresie terapeutycznym, czy nie jest za niski albo toksyczny.
Jak się pobiera próbkę do badania?
Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej.
Czy do badania trzeba się przygotować?
Przygotowanie nie jest potrzebne. Ważny jest jednak czas jaki upłynął od przyjęcia ostatniej dawki leku do pobrania próbki. O czas ostatniego przyjęcia leku zapyta osoba pobierająca krew do badania.
Czas pobrania jest zależny od decyzji lekarza. Pacjent powinien podać godzinę przyjęcia ostatniej dawki leku osobie, która pobiera krew. Chory leczony digoksyną może zapisywać godziny przyjęcia leku i pobrania krwi do badania. Taka informacja okaże się ważna, jeśli lekarz będzie miał wątpliwości co do otrzymanego wyniku badania
Informacja o próbce
Co się oznacza?
Digoksyna jest lekiem stosowanym w leczeniu niewydolności serca i zaburzeń rytmu serca. Badanie służy do pomiaru stężenia digoksyny w surowicy krwi.
Niewydolność serca, m.in. wrodzone wady serca, powodują, że serce mniej wydajnie pompuje krew. W rezultacie dochodzi do zastoju krwi w kończynach, szczególnie stopach, w płucach i w wątrobie, co powoduje obrzęki, duszność i osłabienie.
Digoksynę stosuje się w celu zmniejszenia niektórych objawów niewydolności serca - wpływa ona na zwiększenie siły skurczów serca. Lek ten pozwala też kontrolować szybkość pracy serca i zapobiega zaburzeniom rytmu serca.
Zażywanie digoksyny nie leczy niewydolności serca ani arytmii, które są chorobami przewlekłymi, ale pozwala opanować objawy, jeśli będzie stosowana razem z odpowiednią dietą, ćwiczeniami i innymi lekami.
Poziom digoksyny musi podlegać kontroli, ponieważ lek ten ma wąski zakres terapeutyczny - przy zbyt niskim, objawy choroby mogą nawracać, a zbyt wysokim, może dojść do zatrucia i wystąpienia objawów niepożądanych.
Dawka digoksyny powinna być dobrana dla każdego pacjenta indywidualnie, na podstawie zmierzonego stężenia leku i stopnia zaawansowania choroby.
Uwaga
Jeżeli przeprowadzenie badania jest dla Ciebie, lub kogoś Ci bliskiego przyczyną niepokoju czy zawstydzenia, przeczytaj artykuły:
Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
Badanie
W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?
Lekarz zleca oznaczenie digoksyny po to by sprawdzić jakie jest stężenie leku we krwi pacjenta. Przepisana dawka digoksyny może być dostosowana do potrzeb pacjenta na podstawie oznaczonego stężenia leku, które wykonuje się z reguły w regularnych odstępach czasu. Pozwala to upewnić się, że utrzymuje się poziom terapeutyczny leku. Badanie jest także zlecane u osób z objawami, które mogą wskazywać na nieprawidłowe dawkowanie leku.
W jakich przypadkach badanie jest zlecane?
Badanie poziomu digoksyny zleca się na początku leczenia, aby wprowadzić odpowiednie dawkowanie. Po około 1 - 2 tygodniach digoksyna osiąga stałe stężenie we krwi i w narządzie docelowym - sercu. Badanie wykonane w tym czasie wskazuje, czy dawki digoksyny przyjmowane przez pacjenta są odpowiednie. Potem stężenie leku jest kontrolowane z częstością określoną przez lekarza, aby zweryfikować dawkowanie, a także w związku ze zmianą źródła (producenta) leku i dawek albo z podawaniem innych leków.
Oznaczanie digoksyny można także zlecić u osoby, u której występują objawy zbyt niskiego stężenia digoksyny we krwi i osób z objawami niewydolności serca takimi jak:
- zmęczenie
- przyspieszenie oddechu
- obrzęki (opuchlizna) dłoni i stóp.
Powodem do oznaczania digoksyny mogą być objawy zatrucia digoksyną takie jak:
- zawroty głowy
- rozmazane widzenie albo żółte lub zielone halo wokół obiektów
- wymioty
- biegunka
- nieregularna akcja serca
- duszność.
Również zmiany stanu zdrowia mogą wpływać na poziom digoksyny i skuteczność leczenia. Na stężenie digoksyny mają wpływ między innymi:
- zaburzenia czynności nerek
- zaburzenia czynności tarczycy
- nowotwory złośliwe
- choroby żołądka i jelit.
Co oznacza wynik?
Przyjęto, że zakres terapeutyczny dla digoksyny wynosi 0,5 - 2,0 ng/ml u pacjentów leczonych z powodu niewydolności serca, ale wyniki najnowszych badań wskazują, że węższy zakres terapeutyczny (0,5 - 1,0 ng/ml) może być bardziej wskazany u niektórych pacjentów.
U pacjentów z zaburzeniami rytmu serca zalecany zakres terapeutyczny wynosi 1,5 - 2,0 ng/ml. U większości pacjentów obserwuje się ustępowanie objawów, o ile stężenie digoksyny pozostaje w tych zakresach.
Trzeba pamiętać, że każdy pacjent indywidualnie reaguje na leczenie, a takie czynniki, jak wydolność nerek czy przyjmowanie innych leków mogą wpływać na skuteczność leczenia. Jeśli nie odczuwa się poprawy stanu zdrowia albo lek wykazuje działania niepożądane, powinno się poinformować o tym lekarza. Być może dawka leku powinna być lepiej dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Jeśli u danego pacjenta wynik nie mieści się w zakresie terapeutycznym, ale nie odczuwa on niepokojących objawów, powinien zażywać lek w przepisanych dawkach do czasu wizyty u lekarza, który zlecił badanie, by ten podjął decyzję, czy należy zmienić dawkowanie leku. Jeśli lekarz zmieni dawki digoksyny, może zlecić kolejne oznaczenie jej stężenia we krwi, żeby ocenić nowe dawkowanie.
Uwaga
Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:
Co jeszcze należy wiedzieć?
Niektóre leki (zarówno dostępne na receptę jak i bez recepty) mogą wpływać na stężenie we krwi i skuteczność leczenia digoksyną. Powinno się informować lekarza o przyjmowaniu innych leków.
Digoksyna jest wydalana z organizmu głównie przez nerki, dlatego powinno się poinformować lekarza o chorobach nerek - obecnych lub przebytych. Lekarz powinien również kontrolować stężenie potasu, ponieważ jego niskie stężenia mogą prowadzić do wystąpienia objawów przedawkowania.
W przypadkach, kiedy stężenie digoksyny okaże się toksyczne, można użyć surowicy zawierającej przeciwciała przeciw digoksynie, aby odwrócić działanie leku.
Pytania i odpowiedzi
1. Jak długo trzeba przyjmować digoksynę?
Leczenie digoksyną i monitorowanie leczenia zwykle kontynuuje się do końca życia. Bardzo rzadko zostaje ono przerwane.
2. Kto zleca badanie poziomu digoksyny?
Lekarz rodzinny może zlecić takie badanie, często też zlecają je kardiolodzy.
3. Dlaczego ważne jest pobieranie próbki krwi do oznaczania digoksyny w określonym czasie?
Próbka krwi powinna być pobrana co najmniej 6-8 godzin po podaniu ostatniej dawki leku - zwykle krew pobiera się bezpośrednio przed podaniem kolejnej dawki. Jest to bardzo istotne, bo jeśli krew zostanie pobrana za wcześnie po przyjęciu leku, wynik badania często jest nieprawidłowo wysoki i błędnie wykazuje toksyczny poziom leku.
Źródła
UWAGA: Wymienione poniżej adresy stron internetowych, są źródłami uzupełniającymi. W celu obejrzenia kompletnej listy źródeł wykorzystanych w tworzeniu tej strony, kliknij tu
Linki do stron w języku polskim:
Digoksyna - opis substancji leczniczej
Linki do stron obcojęzycznych:
National Heart, Lung, and Blood Institute: Heart failure
National Heart, Lung, and Blood Institute: Heart arrhythmia
National Health Information Center, Drug Digest: Digoxin
American Heart Association: Heart Failure
National Heart, Lung, and Blood Institute: What Is Heart Failure?
National Heart, Lung, and Blood Institute: What Is an Arrhythmia?
MedlinePlus: Digoxin
