Aby stwierdzić, czy ból gardła wywołany jest przez paciorkowce grupy A (GAS).

Jeżeli u pacjenta występuje ból gardła, który według lekarza może być związany z bakteryjnym zakażeniem dróg oddechowych.

Wymaz pobrany z migdałków i tylnej ściany gardła.

Materiał pobiera lekarz albo pielęgniarka. Przyciskając język szpatułką, specjalną wymazówką pociera migdałki i tylną ścianę gardła. Pobrany wymaz może być użyty w celu wykonania szybkiego testu w gabinecie lekarza albo może być przesłany do laboratorium gdzie wykonywany jest posiew i hodowla bakterii. W niektórych przypadkach jednocześnie może zostać pobrany i przesłany do laboratorium drugi wymaz z gardła.

Nie.

Badanie wykrywa obecność bakterii Streptococcus pyogenes, nazywanych również paciorkowcami grupy A lub paciorkowcami beta hemolizującymi grupy A (GAS), które są najczęstszą bakteryjną przyczyną zakażenia górnych dróg oddechowych. Test ten pozwala na identyfikację bakterii odpowiedzialnych za zakażenie gardła.

Za większość zakażeń górnych dróg oddechowych odpowiedzialne są wirusy. Są to choroby, które ustępują samoistnie po kilku dniach i nie wymagają leczenia antybiotykami. Jednak u 5-15% dorosłych i 20-30% dzieci infekcje gardła mają etiologię bakteryjną, zwykle Streptococcus pyogenes. Istotne jest odróżnienie zakażenia wirusowego od bakteryjnego, gdyż infekcja paciorkowcami grupy A wymaga włączenia antybiotykoterapii. Angina jest chorobą zakaźną i może rozprzestrzeniać się przez kontakt bezpośredni. Jeśli zakażenie nie jest leczone, mogą rozwinąć się wtórne komplikacje, szczególnie u dzieci. Należą do nich: gorączka reumatyczna, która może objawiać się uszkodzeniem mięśnia sercowego, i kłębuszkowe zapalenie nerek, które niszczy nerki. W wyniku wprowadzenia w Stanach Zjednoczonych rutynowej diagnostyki w kierunku Streptococcus pyogenes w przypadku podejrzenia anginy ropnej i włączenia odpowiedniego leczenia przeciwbakteryjnego, powikłania występują znacznie rzadziej, ale w dalszym ciągu się pojawiają.

Objawy anginy ropnej są różne i mogą być podobne do objawów wywoływanych przez inne drobnoustroje. Zaliczyć do nich można:

• Ból gardła
• Gorączkę
• Ból głowy
• Zaczerwienienie gardła z lub bez białych lub żółtych nalotów
• Obrzęk migdałków podniebiennych
• Osłabienie
• Utratę apetytu

W przypadku wystąpienia powyższych objawów u pacjenta i zdiagnozowania Streptococcus pyogenes wykorzystywany jest szybki test w kierunku paciorkowców i/albo posiew wymazu z gardła, co pozwala lekarzowi włączyć odpowiedni antybiotyk.

‍

Badanie przeprowadza się żeby stwierdzić czy chory ma anginę wywołaną przez paciorkowce grupy A.

Jeżeli wynik szybkiego testu, na wykonanie którego potrzeba 10-20 minut, jest dodatni, dalsze badania nie są potrzebne i lekarz może wprowadzić antybiotyk.
Jeżeli natomiast wynik jest ujemny, u dzieci i młodzieży musi być on potwierdzony hodowlą bakterii, aby nie przeoczyć ukrytej infekcji, która może prowadzić do szeregu powikłań, takich jak gorączka reumatyczna. Hodowla paciorkowców jest metodą bardziej dokładną, ale na wynik trzeba czekać kilka dni. Zgodnie z rekomendacjami Amerykańskiego Towarzystwa Chorób Zakaźnych (Infectious Diseases Society of America, IDSA) z 2012 roku diagnostyka zakażeń paciorkowcowych u dorosłych w przypadku podejrzenia anginy ropnej nie jest zalecana, ponieważ w tej grupie wiekowej występuje niski odsetek zakażeń paciorkowcowych i niższy odsetek powikłań niż u dzieci.

Lekarz rutynowo zleca badanie w kierunku paciorkowców jeżeli u pacjenta występuje ból gardła i gorączka, które mogą być związane z zakażeniem dróg oddechowych. Wyższe prawdopodobieństwo anginy ropnej występuje, jeśli osoba chorą jest dziecko albo jeśli pacjent miał niedawno kontakt z osobą u której zdiagnozowano anginę ropną. Centrum Kontroli i Prewencji Zakażeń (Center for Disease Control and Prevention, CDC) zaleca, aby każdy chory skontaktował się z lekarzem, jeśli zaobserwuje u siebie następujące objawy:

• Ból gardła trwający dłużej niż tydzień lub nawracające bóle gardła
• Temperatura ciała wyższa niż 39°C
• Zaczerwienie gardła z białymi lub żółtymi nalotami
• Trudności w przełykaniu lub oddychaniu
• Wysypka
• Chrypka trwająca ponad dwa tygodnie
• Obecność krwi w ślinie lub plwocinie
• Nadmierne ślinienie się u małych dzieci
• Obawy odwodnienia: wzmożone pragnienie, suchość w jamie ustnej, spadek diurezy.

Zgodnie do rekomendacji IDSA z 2012 roku, badanie w kierunku paciorkowców grupy A nie jest wymagane, jeśli objawy zakażenia wskazują na infekcję wirusową. Należą do nich:

• Kaszel
• Katar
• Owrzodzenia jamie ustnej

IDSA odradza wykonywania badań w kierunku paciorkowców grupy A u dzieci poniżej 3 roku życia, za wyjątkiem dzieci mających bezpośredni kontakt z osobami, u których zdiagnozowano anginę ropną, głównie z członkami rodziny. IDSA nie zaleca wykonywania rutynowych badań przesiewowych u osób z kontaktu z chorymi na paciorkowcowe zapalenia gardła.

‍

Dodatni wynik hodowli lub szybkiego testu wskazuje na obecność paciorkowców grupy A, bakterii odpowiedzialnych za anginę paciorkowcową. Ujemny wynik szybkiego testu wskazuje, że prawdopodobnie nie jest to angina, ale pomimo to powinien zostać wykony posiew wymazu z gardła, szczególnie u dzieci i młodzieży.
Dodatni wynik posiewu w kierunku paciorkowców grupy A oznacza, że u badanej osoby istnieje zakażenie Streptococcus pyogenes. Bardzo rzadko zapalenie gardła może być wywoływane przez paciorkowce grupy C lub G. Te drobnoustroje dają ujemny wynik szybkiego testu na obecność paciorkowców, ale mogą być zidentyfikowane na podstawie posiewu wymazu z gardła. Jeśli wynik posiewu jest ujemny, oznacza to, że infekcja jest najprawdopodobniej o etiologii wirusowej i ustąpi samoistnie.

‍

Angina przenosi się z człowieka na człowieka przez kontakt z wydzieliną dróg oddechowych, w której obecne są paciorkowce. W sezonie grypowym, wczesne objawy grypy (gorączka, dreszcze, ból gardła, ból głowy i mięśni) mogą być podobne do anginy. Dla rozróżnienia pomiędzy anginą i grypą można wykonać szybkie testy w kierunku obu chorób.

Większość pacjentów z paciorkowcowym zapaleniem gardła może wrócić do zdrowia bez podawania antybiotyków, ale będą zakaźni przez dłuższy czas, a także będzie u nich większe ryzyko wystąpienia powikłań.

Angina paciorkowcowa występuje najczęściej w dzieci w wieku 5-10 lat. Około 20% dzieci w wieku szkolnym jest nosicielami tych bakterii, tzn. mają oni w gardle paciorkowce bez objawów choroby. Nosiciel może zakażać inne osoby.

Należy pamiętać, że przyjmowanie antybiotyku i płukanie gardła niektórymi płynami może wpłynąć na wynik.

Uwaga: Wytyczne IDSA z 2012 roku są dobrowolne i nie stanowią uniwersalnych rekomendacji w społeczności medycznej, kiedy i jak korzystać z testów w kierunku paciorkowców grupy A. Odzwierciedlają one aktualny stan wiedzy i opinie ekspertów, które mają pomóc w diagnostyce i leczeniu anginy ropnej.

1. Jak długo zwykle trwa leczenie anginy?

Dziesięć do 14 dni, w zależności od tego jaki antybiotyk został zastosowany.

2. W przypadku dodatniego testu paciorkowcowego, jak długo powinno się unikać bezpośrednich kontaktów z innymi ludźmi?

Chory powinien przejść przynajmniej 24 godzinne leczenie antybiotykami zanim zacznie się kontaktować z innymi ludźmi.

3. Kiedy dziecko może wrócić do szkoły?

Zwykle po jednym, pełnym dniu leczenia i po ustąpieniu gorączki.

4. Jeżeli jedno dziecko w rodzinie ma anginę to czy wszyscy zachorują?

Inni członkowie rodziny, w tym także dorośli mogą ulec zakażeniu. Lekarz zleca zwykle wykonanie testów u wszystkich członków rodziny, u których występuje ból gardła i u dzieci poniżej 3 roku życia. W szczególnych przypadkach lekarz może zlecić badania pozostałym członkom rodziny, u których nie występują objawy zapalenia gardła.

5. Miałem anginę ropną i przyjmowałem antybiotyki. Czy mogę zachorować ponownie?

Tak, Chociaż przeciwciała wytworzone podczas poprzedniego zakażenia mogą chronić przed zakażeniem tym samym serotypem paciorkowca, nie zapobiegną infekcji innym serotypem tego gatunku. Serotypów paciorkowców grupy A jednak tak dużo, że odporność na wszystkie praktycznie nie jest możliwa i dlatego można mieć anginę wielokrotnie. Najlepszą metodą w celu zmniejszenia ryzyka transmisji drobnoustrojów jest ograniczenie kontaktu z osobami chorymi i częste mycie rąk, najlepiej w sposób higieniczny (za pomocą wody z mydłem lub preparatów na bazie alkoholu)

6. Co to jest test ASO i na jakiej zasadzie wykrywa zakażenie paciorkowcami?

Antystreptolizyna O (ASO) jest badaniem krwi pomagającym wykryć obecne lub przebyte zakażenie paciorkowcami grupy A (Streptococcus pyogenes). Wykrywane są przeciwciała dla streptolizyny O, jednego z wielu antygenów paciorkowców. Test ten obecnie wykonywany jest rzadko w porównaniu z praktyką sprzed 30 lat. W przypadku ostrego, paciorkowcowego zakażenia gardła wykonywany jest posiew i hodowla, a nie test ASO. Jeżeli jednak podejrzewa się u pacjenta zakażenie paciorkowcowe, którego nie można zdiagnozować, test ASO może być pomocny. Ponadto, test ten może pomóc w rozpoznaniu choroby reumatycznej, która występuje po wielu tygodniach, po przebytej anginie paciorkowcowej, w czasie kiedy posiewy z gardła i hodowla są ujemne.

7. Czy paciorkowce grupy A mogą wywołać inne zakażenia?

Grupa A paciorkowców mogą spowodować inne poza anginą zakażenia, jak liszajec (zakażenie skóry) i bardziej inwazyjne choroby, zespół szoku toksycznego i nekrozę tkanek miękkich (stąd te nazywa się je "bakterie pożerające ciało").

8. Czy inne gatunki Streptococcus mogą wywoływać zapalenie gardła?

Paciorkowce grupy C i G, fizjologicznie występujące u zwierząt, mogą sporadycznie wywoływać infekcje gardła u ludzi. Bakterie te nie są jednak odpowiedzialne za powikłania związane z przebyciem infekcji paciorkowcami grupy A. Antybiotyki stosowane w leczeniu zakażeń paciorkowcami grupy A są efektywne również w stosunku do paciorkowców grupy C i G.

‍

UWAGA: Wymienione poniżej adresy stron internetowych, są źródłami uzupełniającymi. W celu obejrzenia kompletnej listy źródeł wykorzystanych w tworzeniu tej strony, kliknij tu.

‍

‍Strony polskojęzyczne:
‍Gorączka reumatyczna i popaciorkowcowe zapalenie stawów
‍Szkarlatyna
‍Gorączka reumatyczna
‍

Linki do stron obcojęzycznych:
‍CDC: Is It Strep Throat?
KidsHealth.org: Strep Throat
FamilyDoctor.org: Strep Throat
American Academy of Pediatrics: When a Sore Throat is a More Serious Infection
MedlinePlus Medical Encyclopedia: Strep throat

‍