Międzynarodowa grupa, w skład której wchodzą organizacje American Society of Reproductive Medicine, Centre for Research Excellence in PCOS w Australii oraz European Society of Human Reproduction and Embryology opublikowała nowe wytyczne dotyczące zespołu jajników policystycznych (PCOS), czyli stanu klinicznego związanego z zaburzeniami gospodarki hormonalnej u kobiet.
- Jest to globalna inicjatywa mająca na celu poprawę stanu zdrowia i jakości życia kobiet z PCOS oraz wspieranie lekarzy w partnerskim podejściu do pacjentek cierpiących na to schorzenie – mówi dr Helena Teede, główna autorka wytycznych i dyrektor Monash Centre for Health Research and Implementation na uniwersytecie Monash w Melbourne, Australia.
Rozpoznanie PCOS może być trudne. Określenie „policystyczny” odnosi się do torbieli (cyst) na jajnikach, lecz nie występują one u każdej chorej. U niektórych pacjentek obecne są tylko niektóre cechy PCOS i mogą one ewoluować w czasie zarówno pod względem natężenia jak i charakterystyki. Według wytycznych, niektóre z objawów, takie jak zwiększenie masy ciała oraz nadmierne owłosienie twarzy i ciała, mogą być związane z pochodzeniem etnicznym. Różnorodność objawów jest jednym z czynników utrudniających prawidłowe rozpoznanie. Proces ten może być również utrudniony w okresie pokwitania, ponieważ cykle u dziewcząt mogą być nieregularne przez kilkanaście miesięcy od czasu wystąpienia pierwszej miesiączki, a w celach rozpoznania nie wykorzystuje się wyników badań ultrasonograficznych. Obecnie nie są dostępne określone testy w kierunku rozpoznania PCOS.
Głównym celem opublikowanych w lipcu 2018 r. wytycznych jest standaryzacja opieki nad kobietami z PCOS. Według dr Teede naukowcy będą prowadzić dalsze badania i na ich podstawie dokonywać aktualizacji wytycznych. Obecna wersja została opublikowana w trzech czasopismach medycznych: Clinical Endocrinology, Human Reproduction oraz Fertility and Sterility. Jednocześnie opublikowano też przewodnik zawierający szczegółowe informacje dla pacjentek z PCOS.
PCOS jest najczęściej występującym zaburzeniem hormonalnym u kobiet. Dotyka 13% żeńskiej populacji na świecie i jest główną przyczyną bezpłodności. Schorzenie to może rozwijać się już nawet u 11-letnich dziewcząt. Szacuje się, że choruje 5 do 6 milionów dziewcząt i kobiet w USA, lecz wiele z nich nie zdaje sobie z tego sprawy.
Według dr Teede, PCOS jest schorzeniem wielopłaszczyznowym „mającym wpływ na funkcje reprodukcyjne, metaboliczne i psychologiczne, co często oznacza opóźnione rozpoznanie, brak leczenia holistycznego, działań profilaktycznych, wykorzystania dostępnych możliwości leczenia oraz konsekwencje w postaci bezpłodności i zaburzeń podczas ciąży”.
Wprawdzie dotychczas nie określono dokładnej przyczyny występowania PCOS, jednak istnieją uwarunkowania genetyczne – kobiety, których matki lub siostry są dotknięte tym schorzeniem, są dwukrotnie bardziej narażone na jego wystąpienie. Za główne przyczyny uważa się zaburzenie równowagi hormonów płciowych oraz oporność na działanie hormonu o nazwie insulina, który odpowiada za regulację poziomu glukozy we krwi. U kobiet z PCOS może dochodzić do nadprodukcji hormonów męskich, takich jak testosteron, co może powodować wystąpienie objawów takich jak nadmierne owłosienie twarzy i ciała, trądzik oraz zwiększenie masy ciała. Organizm stara się skompensować insulinooporność wytwarzając zwiększone ilości insuliny. Jej nadmiar może powodować wzmożone wytwarzanie androgenów, co z kolei powoduje występowanie objawów związanych z PCOS.
Według nowych wytycznych, rozpoznanie PCOS opiera się na występowaniu dwóch z trzech poniższych czynników:
- Nieregularne miesiączki – skrócone lub wydłużone cykle
- Objawy takie jak trądzik (czasami o znacznym stopniu natężenia) oraz nadmierne owłosienie twarzy, podbrzusza i/lub pleców albo podwyższony poziom androgenów (np. testosteronu) we krwi
- Ponad 20 torbieli widocznych w badaniu ultrasonograficzym (w przypadku występowania dwóch pierwszych czynników wykonanie badania USG nie jest konieczne).
PCOS często związane jest z występowaniem innych stanów klinicznych, takich jak bezpłodność, cukrzyca lub insulinooporność, nadciśnienie, choroby serca i bezdech senny. Całkowite wyleczenie PCOS nie jest możliwe. Leczenie schorzenia polega na łagodzeniu objawów i zapobieganiu dalszym powikłaniom.
Zgodnie z nowymi wytycznymi leczenie powinno koncentrować się na indywidualnych objawach. Broszura dla pacjentek omawia aspekty psychologiczne i proponuje wprowadzenie określonych zmian stylu życia (zmiana sposobu odżywiania, ćwiczenia fizyczne), które mogą łagodzić obawy choroby, jak również opisuje możliwości leczenia nieregularnych miesiączek, nadmiaru owłosienia, trądziku i bezpłodności.
Materiały powiązane:
Na stronie
Testy: Testosteron
Choroby: Zespół jajnikow policystycznych
Linki do stron obcojęzycznych:
Hormone Health Network: Polycystic Ovary Syndrome