W skrócie
W jakim celu badanie jest wykonywane?
Jako badanie przesiewowe w kierunku umiarkowanych i znacznych niedoborów witamin z grupy B.
Kiedy badanie jest wykonywane?
Badanie wykonuje się w przypadku występowania objawów mogących świadczyć o niedoborze witaminy B, jak również u osób zagrożonych takim niedoborem lub w stanach klinicznych związanych z nieprawidłowym wchłanianiem witaminy B.
Jak się pobiera próbkę do badania?
Próbka krwi pobrana z żyły łokciowej; można również pobrać próbkę moczu spontanicznego lub próbkę moczu z dobowej zbiórki.
Czy do badania trzeba się przygotować?
Zazwyczaj wymagane jest pobranie krwi na czczo.
Informacja o próbce
Co się oznacza?
Witaminy z grupy B są składnikami odżywczymi obecnymi w organizmie w niewielkich ilościach (mikroelementami). Ich obecność jest wymagana w procesie przemiany materii, wytwarzania energii oraz prawidłowego działania komórek, skóry, kości, mięśni, narządów wewnętrznych oraz układu nerwowego. Oznacza się stężenie określonych witamin we krwi lub moczu, co pomaga określić stan odżywienia pacjenta.
Witaminy z grupy B są wchłaniane z produktów żywnościowych i wykorzystywane przez organizm w miarę potrzeb, a nadmiar jest usuwany z organizmu wraz z moczem. Witaminy z grupy B są rozpuszczalne w wodzie, więc w organizmie przechowywane są tylko niewielkie ilości, a ich źródłem są produkty żywnościowe bogate w witaminę B lub regularnie przyjmowane suplementy. Istotne niedobory nie są częste w USA, lecz występują w krajach zagrożonych głodem.
Niedobory mogą wystąpić w następujących sytuacjach:
- Niewystarczająca podaż witamin z grupy B.
- Upośledzenie wchłaniania lub wykorzystania jednej lub kilku witamin z grupy B.
- Spożywanie produktów spożywczych hamujących działanie witaminy.
- Brak wykorzystania witaminy spowodowany niedoborem składników mineralnych lub innej witaminy.
- Wzmożone zapotrzebowanie na witaminę.
W USA niedobory dotykają przede wszystkim osoby niedożywione, z przewlekłą chorobą alkoholową, zaburzeniami wchłaniania lub trawienia, jak na przykład bypass żołądka czy choroba trzewna oraz u osoby starsze. Czasami są związane z chorobami przewlekłymi, nowotworami i ich leczeniem, stosowaniem diety cud oraz przewlekłymi biegunkami. W grupie podwyższonego ryzyka niedoboru znajdują się kobiety ciężarne z ograniczeniami dietetycznymi oraz ich dzieci. W rzadkich przypadkach może występować wrodzone zaburzenie przemiany materii, które uniemożliwia prawidłowe wykorzystanie witaminy B przez organizm.
Objawy związane z niedoborem witamin z grupy B mogą występować w określonych grupach, lecz mogą również mieć charakter nieswoisty, szczególnie jeżeli niedobór jest niewielki lub umiarkowany. Często u pacjenta występuje niedobór wielu witamin, co może powodować liczne objawy. Najczęstsze z nich to wysypka, stany zapalne skóry, stan zapalny języka, drętwienie, szczypanie lub pieczenie dłoni albo stóp, niedokrwistość, zmęczenie i zmiany w psychice.
Toksyczność witamin z grupy B jest bardzo rzadka i może wystąpić w przypadku spożycia ilości przekraczającej zalecaną dawkę. Wysokie stężenie kilku witamin z grupy B może mieć wpływ na wątrobę i układ nerwowy.
Uwaga
Jeżeli przeprowadzenie badania jest dla Ciebie, lub kogoś Ci bliskiego przyczyną niepokoju czy zawstydzenia, przeczytaj artykuły:
Artykuły zamieszczone w dziale Laboratorium dostarczą Ci ogólnych informacji na temat obróbki pobranej krwi, wymazu z gardła oraz krwiodawstwa i krwiolecznictwa.
Badanie
W jakich przypadkach badanie jest wykonywane?
Oznaczenie jednej lub kilku witamin z grupy B można wykorzystać w badaniach przesiewowych w kierunku niedoborów u osób z charakterystycznymi objawami.
Oznaczenia witamin z grupy B wykonuje się u osób, u których występują stany kliniczne mogące prowadzić do niedoborów – takie jak jednolita lub niewłaściwa dieta, niedożywienie, żywienie pozajelitowe, bypass żołądka, choroba alkoholowa lub stany przewlekłe związane z zaburzeniami wchłaniania, takie jak celiakia-choroba trzewna.
W jakich przypadkach badanie jest zlecane?
Badanie zleca się przede wszystkim w przypadku wystąpienia objawów mogących wskazywać na niedobór witamin z grupy B – różnią się one w zależności od typu witaminy. Niektóre z nich to:
- Wysypka, stan zapalny skóry
- Stan zapalny języka, owrzodzenie ust i jamy ustnej, pękające kąciki ust
- Drętwienie, mrowienie lub pieczenie dłoni i stop (neuropatia obwodowa)
- Niedokrwistość
- Zmęczenie, bezsenność
- Drażliwość, zaburzenia pamięci, depresja
Oznaczenia witamin z grupy B wykonuje się u osób, u których występują stany kliniczne mogące prowadzić do niedoborów – takie jak niedożywienie, przewlekła choroba alkoholowa, celiakia związana z zaburzeniami wchłaniania.
Toksyczność witaminy B występuje rzadko, więc zazwyczaj nie wykonuje się badań w tym kierunku. Wysokie stężenie kilku witamin z grupy B może mieć ujemny wpływ na wątrobę i układ nerwowy.
Co oznacza wynik?
Obniżony wynik może wskazywać na niedobór witaminy B, lecz nie umożliwia stwierdzenia, czy jest on spowodowany niewystarczającą podażą, czy też upośledzeniem wchłaniania albo wykorzystania witamin z grupy B przez organizm. Niedobory zazwyczaj dotyczą kilku witamin.
Jeżeli wynik jest prawidłowy, przyczyna występujących objawów jest prawdopodobnie inna.
Wysoki poziom może być związany z toksycznością. Stan taki występuje rzadko i jest zazwyczaj związany z przyjmowaniem wysokich dawek witaminy B.
Uwaga
Dla wielu oznaczeń nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych. Ze względu na to, że wartości te zależą od wielu czynników takich jak: wiek, płeć, badana populacja, metoda oznaczenia, wyniki przedstawione jako wartości liczbowe mają różne znaczenie w różnych laboratoriach. Wynik powinien zawierać zakres referencyjny dla konkretnego oznaczenia. Lab Tests Online zaleca, aby pacjent przedyskutował wyniki testu z lekarzem. Dodatkowe informacje na temat zakresów referencyjnych są dostępne w artykule:
Co jeszcze należy wiedzieć?
Czasami rozpoznanie i leczenie niedoboru witamin z grupy B opiera się nie na wynikach badań laboratoryjnych lecz na informacjach klinicznych i odpowiedzi organizmu na leczenie. Na przykład jeżeli zachodzi podejrzenie niedoboru witaminy B1 lekarz może przepisać suplementy witaminy B i monitorować objawy występujące u pacjenta.
Pytania i odpowiedzi
1. Jakie jest zalecane dzienne spożycie (RDA) witamin z grupy B?
RDA dla osób dorosłych i dzieci jest inne w przypadku każdej z witamin. Zalecane spożycie podano w tabelach na stronie internetowej Office of Dietary Supplements.
2. Czy można mieć wpływ na swój poziom witaminy B?
Organizm wykorzystuje potrzebną mu ilość witamin z grupy B i usuwa ich nadmiar. Poziom witamin z grupy B pozostaje w równowadze, jeżeli są one dostarczane do organizmu w wystarczającej ilości. W przypadku niedoborów lekarz może podjąć decyzję o wdrożeniu suplementacji, jednak nie należy podejmować takich działań samodzielnie.
3. Czy każdy powinien wykonać oznaczenie witamin z grupy B?
U większości osób poziom witamin z grupy B jest prawidłowy, więc nie ma konieczności wykonywania oznaczeń, o ile nie wystąpi stan kliniczny powodujący ryzyko powstania niedoboru witamin z grupy B.
4. Czy poziom witamin z grupy B można oznaczyć w domu lub w przychodni?
Nie. Jest to badanie specjalistyczne , które można wykonać tylko w laboratorium. Czasami zachodzi konieczność wysłania próbki do laboratorium referencyjnego.
Źródła
MATERIAŁY POWIĄZANE
Na stronie:
Testy: Witamina B12 i foliany
Choroby: Alkoholizm, Celiac Disease, Zaburzenia stanu odżywania, Niedobór witaminy B12,
News: Według doniesień Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA) biotyna może mieć wpływ na wyniki niektórych badań laboratoryjnych
Linki do stron obcojęzycznych:
LTO USA: Biotin Can Affect Some Lab Test Results- What Can You Do?
Office of Dietary Supplements, Dietary Supplement Fact Sheet: Vitamin B6
MedlinePlus Health Topics: B Vitamins
Kidshealth.org: Vitamins
Linus Pauling Institute: Vitamins
