Amerykańska grupa robocza ds. profilaktyki U.S. Preventive Services Task Force opublikowała nowe wytyczne dotyczące badań przesiewowych w kierunku stanu przedcukrzycowego oraz cukrzycy typu 2.
Grupa zaleca lekarzom, by kierowali na badania przesiewowe wszystkie osoby dorosłe w wieku od 35 do 70 lat, niebędące w ciąży, które pomimo braku objawów cukrzycy, cierpią na nadwagę lub otyłość. Za nadwagę uważa się wskaźnik masy ciała (BMI) powyżej 25, a za otyłość wskaźnik BMI powyżej 30. Jeśli wyniki badań przesiewowych w kierunku cukrzycy są prawidłowe, u większości tych osób można je ponownie przeprowadzić co 3 lata.
W poprzednich rekomendacjach z 2015 roku zalecano wykonywanie badań przesiewowych po ukończeniu 40. roku życia. Jednakże przegląd wyników sugeruje, że u dorosłych częstość występowania cukrzycy typu 2 zwiększa się po 35. roku życia w porównaniu z osobami młodszymi.
Aktualizacja zaleceń nastąpiła również w świetle nowych dowodów wskazujących na pozytywny wpływ wczesnego rozpoznania. W przypadku wykrycia stanu przedcukrzycowego w badaniu przesiewowym, włączone leki i interwencja mająca na celu wprowadzenie odpowiedniego stylu życia poprzez zmianę diety i zwiększenie aktywności fizycznej mogą zapobiec chorobie lub opóźnić jej rozwój.
Cukrzyca jest poważnym problemem zdrowotnym, z którym boryka się 13% wszystkich dorosłych w Stanach Zjednoczonych. Aż 21,4% chorych nie było świadomych swojego stanu aż do czasu wykonania badań laboratoryjnych. Ponadto 34,5% dorosłych w USA cierpi z powodu stanu przedcukrzycowego, czyli takiego, w którym poziom glukozy we krwi przekracza normę, ale nie jest jeszcze na tyle wysoki, by można go było zakwalifikować jako cukrzycę typu 2.
Do czynników ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2, oprócz wieku, należą:
• stan przedcukrzycowy,
• nadwaga lub otyłość,
• występowanie cukrzycy typu 2. w rodzinie,
• brak aktywności fizycznej przez co najmniej 3 dni w tygodniu,
• historia cukrzycy ciążowej,
• stłuszczenie wątroby.
Na cukrzycę typu 2. są szczególnie narażone niektóre grupy etniczne, w szczególności: Afroamerykanie, Latynosi, Indianie Amerykańscy i rdzenni mieszkańcy Alaski.
Nieleczona cukrzyca może prowadzić do wielu powikłań zdrowotnych, takich jak:
• Przewlekła choroba nerek
• Choroba serca
• Utrata słuchu
• Utrata wzroku
• Uszkodzenie nerwów w kończynach (nogach, stopach, ramionach i rękach)
• Choroby dziąseł, ubytki i próchnica zębów.
Rekomendacje innych organizacji zdrowotnych różnią się od zaleceń Grupy U.S. Preventive Services Task Force. Zarówno Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne (American Diabetes Association), jak i Amerykańskie Stowarzyszenie Endokrynologów Klinicznych (American Association of Clinical Endocrinologists) zalecają, aby badaniom poddawać każdą osobę z czynnikami ryzyka, bez względu na jej wiek. Według tych grup w kierunku cukrzycy przebadać należy wszystkich dorosłych w wieku powyżej 45 lat niezależnie od czynników ryzyka, na jakie są narażeni.
Rozpoznanie stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2 można przeprowadzić za pomocą jednego z następujących testów:
• Badanie poziomu glukozy w osoczu krwi na czczo – poziom glukozy we krwi będzie mierzony po nocy, na czczo.
• Oznaczenie hemoglobiny A1C, które mierzy średni poziom glukozy we krwi w ciągu ostatnich 2 do 3 miesięcy.
• Doustny test tolerancji glukozy, gdzie oznacza się stężenie glukozy mierzy się ilość cukru we krwi po wypiciu płynu zawierającego glukozę.
Konsekwencje stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2 można ograniczyć, wprowadzając szereg zmian w stylu życia. Eksperci zalecają:
• zmniejszenie masy ciała i utrzymanie jej na prawidłowym poziomie,
• aktywność fizyczną i regularne wykonywanie ćwiczeń o umiarkowanej intensywności,
• kontrolowanie poziomu glukozy,
• stosowanie odpowiedniej diety zawierającej owoce, warzywa i zdrowe tłuszcze oraz ograniczenie słonych i słodkich pokarmów.
Część osób ze stanem przedcukrzycowym lub cukrzycą typu 2 może również wymagać leczenia farmakologicznego, na przykład metforminą. Jest to lek przeciwcukrzycowy, który może zapobiegać rozwojowi cukrzycy lub go opóźniać oraz pomagać w utracie masy ciała. Jednakże metformina nie została zatwierdzona przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków dla celów profilaktycznych.
Źródła:
Davidson, K. W., Barry, M. J., Mangione, C. M., Cabana, M., Caughey, A. B., Davis, E. M., Donahue, K. E., Doubeni, C. A., Krist, A. H., Kubik, M., Li, L., Ogedegbe, G., Owens, D. K., Pbert, L., Silverstein, M., Stevermer, J., Tseng, C. W., & Wong, J. B. (2021). Screening for prediabetes and type 2 diabetes: US Preventive Services Task Force recommendation statement. JAMA, 326(8), 736. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2783414
Chung, S., Azar, K. M., Baek, M., Lauderdale, D. S., & Palaniappan, L. P. (2014). Reconsidering the age thresholds for type II diabetes screening in the U.S. American Journal of Preventive Medicine, 47(4), 375–381. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25131213/
Takahashi, O., Farmer, A. J., Shimbo, T., Fukui, T., & Glasziou, P. P. (2010). A1C to detect diabetes in healthy adults: When should we recheck? Diabetes Care, 33(9), 2016–2017. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20566678/
Jonas, D. E., Crotty, K., Yun, J. D. Y., Middleton, J. C., Feltner, C., Taylor-Phillips, S., Barclay, C., Dotson, A., Baker, C., Balio, C. P., Voisin, C. E., & Harris, R. P. (2021). Screening for prediabetes and type 2 diabetes: Updated evidence report and systematic review for the US Preventive Services Task Force. JAMA, 326(8), 744. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2783415
Centers for Disease Control and Prevention. National Diabetes Statistics Report, 2020. Accessed October 1, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/pdfs/data/statistics/national-diabetes-statistics-report.pdf
Centers for Disease Control and Prevention. (2020, June 11). Prediabetes: Your chance to prevent type 2 diabetes. Accessed October 4, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/basics/prediabetes.html
Centers for Disease Control and Prevention. (2021, April 23). Diabetes risk factors. Accessed October 1, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/basics/risk-factors.html
Centers for Disease Control and Prevention. (2021, May 7). Prevent diabetes complications. Accessed October 4, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/problems.html
Centers for Disease Control and Prevention. (2021, May 7). Diabetes and nerve damage. Accessed October 4, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/library/features/diabetes-nerve-damage.html
Centers for Disease Control and Prevention. (2021, May 7). Diabetes and oral health. Accessed October 4, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/diabetes-oral-health.html
Handelsman, Y., Bloomgarden, Z. T., Grunberger, G., Umpierrez, G., Zimmerman, R. S., Bailey, T. S., Blonde, L., Bray, G. A., Cohen, A. J., Dagogo-Jack, S., Davidson, J. A., Einhorn, D., Ganda, O. P., Garber, A. J., Garvey, W. T., Henry, R. R., Hirsch, I. B., Horton, E. S., Hurley, D. L., . . . Zangeneh, F. (2015). American association of clinical endocrinologists and American college of endocrinology – clinical practice guidelines for developing a diabetes mellitus comprehensive care plan – 2015 — Executive summary. Endocrine Practice, 21(4), 413–437. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25869408/
American Diabetes Association. (2021). 2. Classification and diagnosis of diabetes: Standards of medical care in diabetes—2021. Diabetes Care, 44(Supplement 1), S15–S33. https://diabetesjournals.org/care/article/44/Supplement_1/S15/30859/2-Classification-and-Diagnosis-of-Diabetes
Centers for Disease Control and Prevention. (2021, August 10). Diabetes tests. Accessed October 4, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/basics/getting-tested.html
Centers for Disease Control and Prevention. (2021, August 10). Get active!. Accessed October 4, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/active.html
Centers for Disease Control and Prevention. (2021, August 10). Diabetes and kidney disease: What to eat?. Accessed October 4, 2021.https://www.cdc.gov/diabetes/managing/eat-well/what-to-eat.html