Nowe, zakrojone na szeroką skalę badanie dotyczące przypadków cukrzycy ciążowej dowodzi, że w ciągu ostatnich ośmiu lat znacząco wzrosła częstość występowania tego schorzenia w Stanach Zjednoczonych, bez względu na rasę i pochodzenie etniczne.
Cukrzyca ciążowa to cukrzyca, która pojawia się u kobiety ciężarnej, która dotychczas na nią nie chorowała. Ciąża wywołuje wiele zmian hormonalnych, a niektóre z nich mogą prowadzić do insulinooporności. Insulina jest hormonem regulującym poziom glukozy we krwi, a w sytuacji, gdy organizm nie reaguje odpowiednio na jej działanie, w krwiobiegu pozostaje zbyt dużo glukozy. Organizm części kobiet ciężarnych sam pokonuje insulinooporność, wytwarzając więcej insuliny, jednak w przypadku niewystarczającego kompensacyjnego wzrostu stężenia insuliny, rozwija się cukrzyca ciążowa.
Nieleczona cukrzyca ciążowa może mieć poważne konsekwencje zarówno dla ciężarnej, jak i dla płodu. Zwiększa ona ryzyko wystąpienia u płodu zaburzeń związanych z nadciśnieniem (np. stan przedrzucawkowy) i przedwczesnego porodu. U takich dzieci znacznie wzrasta ryzyko późniejszego rozwoju cukrzycy typu 2.
Cukrzyca ciążowa może powodować nadmierny wzrost wagi płodu. Po urodzeniu dziecko jest bardziej narażone na niski poziom glukozy we krwi (hipoglikemia noworodków), a także na rozwój otyłości w dzieciństwie i wieku nastoletnim. Jest także bardziej prawdopodobne, że u dziecka rozwinie się cukrzyca typu 2.
W ramach badania dokonano przeglądu danych dotyczących cukrzycy ciążowej, zebranych z amerykańskiego Center for National Health Statistics (Centrum Narodowych Statystyk Zdrowia), od ponad 1,2 miliona kobiet w Stanach Zjednoczonych. Kobiety te urodziły żywe dziecko (bez bliźniąt lub innych ciąż mnogich) i był to ich pierwszy poród. Wiek badanych wahał się od 15 do 44 lat.
Z ustaleń wynika, że w latach 2011-2019 częstość występowania cukrzycy ciążowej w Stanach Zjednoczonych wzrosła z 47,6 do 63,5 na 1000 żywych urodzeń, co stanowi średnią roczną zmianę procentową wynoszącą 3,7% rocznie. Wskaźniki te wzrosły we wszystkich grupach wiekowych, rasowych i etnicznych.
Uczestniczki zostały podzielone na następujące grupy i podgrupy rasowe i etniczne: Latynoski (w tym pochodzące z Ameryki Środkowej i Południowej, Kuby, Meksyku
i Portoryko), mieszkanki Azji/ Wysp Pacyfiku niebędące Latynoskami (w tym Hinduski, Chinki, Filipinki, Japonki, Koreanki i Wietnamki), oraz przedstawicielki rasy czarnej i białej, niebędące Latynoskami.
Wprawdzie wskaźniki zachorowalności na cukrzycę ciążową wzrosły we wszystkich grupach rasowych i etnicznych, jednak najwyższe odnotowano wśród osób pochodzących z Indii. Wskaźnik zachorowań na cukrzycę ciążową w 2019 roku w grupie Hindusek wyniósł 129,1 na 1000 żywych urodzeń. W grupie latynoskiej najwyższy wskaźnik cukrzycy ciążowej miały Portorykanki (75,8 na 1000 żywych urodzeń).
Cukrzyca ciążowa zwykle jest tzw. "cichą chorobą", czyli taką, która nie daje żadnych widocznych oznak ani objawów. Organizacje zdrowotne, jak np. American College of Obstetricians and Gynecologists (Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów) oraz American Diabetes Association (Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne), zalecają, aby kobiety ciężarne poddawały się badaniom przesiewowym w kierunku cukrzycy ciążowej w drugim trymestrze ciąży, między 24 a 28 tygodniem. Niedawno również USPSTF (U.S. Preventive Services Task Force) potwierdziła zalecenie wykonywania badań przesiewowych od 24. tygodnia ciąży.
Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej to między innymi:
• osobiste predyspozycje w kierunku cukrzycy,
• występowanie cukrzycy w rodzinie,
• starszy wiek,
• otyłość.
W przypadku rozpoznania cukrzycy ciążowej, kobietom w ciąży najpierw zaleca się:
• wykonywanie umiarkowanych ćwiczeń fizycznych, które są bezpieczne dla ciężarnych,
• zmodyfikowanie diety tak, aby zawierała zdrowe produkty,
• monitorowanie poziomu glukozy,
• poszukanie wsparcia u dietetyków i lekarzy zajmujących się leczeniem cukrzycy.
W przypadku braku możliwości kontroli poziomu glukozy za pomocą tych metod, u niektórych osób z cukrzycą ciążową można włączyć leki obniżające poziom glukozy we krwi. U takich pacjentek należy prowadzić ścisłą obserwację do końca ciąży. Może również zachodzić konieczność zastosowania określonych procedur podczas porodu.
Kobiety ciężarne mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej poprzez kontrolę masy ciała. W tym roku USPSTF po raz pierwszy przedstawiła swoje zalecenia dotyczące pożądanego przyrostu masy ciała w czasie ciąży.
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej, można podjąć pewne kroki jeszcze przed zajściem w ciążę, na przykład osoby z nadwagą powinny zredukować masę ciała i zwiększyć aktywność fizyczną.
Przed planowaną ciążą i w jej trakcie można także zmodyfikować sposób odżywiania. Badania wykazują, że zdrowa dieta jest bogata w owoce, warzywa, rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste, ryby i orzechy, a nie zawiera smażonych i przetworzonych produktów oraz czerwonego mięsa. Ponadto można zasięgnąć porady lekarza, który zaproponuje więcej metod zapobiegawczych i ograniczających ryzyko zachorowania.
Żródła:
Sources
Shah, N. S., Wang, M. C., Freaney, P. M., Perak, A. M., Carnethon, M. R., Kandula, N. R., Gunderson, E. P., Bullard, K. M., Grobman, W. A., O’Brien, M. J., & Khan, S. S. (2021). Trends in gestational diabetes at first live birth by race and ethnicity in the US, 2011–2019. JAMA, 326(7), 660. Accessed September 14, 2021. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34402831/
Jin, J. (2021). Screening for gestational diabetes. JAMA, 326(6), 577. Accessed September 14, 2021. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2782863
Centers for Disease Control and Prevention. (2020, March 11). What is diabetes? Accessed September 14, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/basics/diabetes.html
Zhang, C., & Catalano, P. (2021). Screening for gestational diabetes. JAMA, 326(6), 487. Accessed September 14, 2021. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2782878
U.S. Preventive Services Task Force. (2021, August 10). Final recommendation statement | Gestational diabetes: Screening. USPSTF. Accessed September 14, 2021. https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/uspstf/recommendation/gestational-diabetes-screening
Davidson, K. W., Barry, M. J., Mangione, C. M., Cabana, M., Caughey, A. B., Davis, E. M., Donahue, K. E., Doubeni, C. A., Kubik, M., Li, L., Ogedegbe, G., Pbert, L., Silverstein, M., Stevermer, J., Tseng, C. W., & Wong, J. B. (2021). Screening for gestational diabetes: US Preventive Services Task Force recommendation statement. JAMA, 326(6), 531. Accessed September 14, 2021. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2782858
Centers for Disease Control and Prevention. (2021, August 10). Gestational diabetes. Accessed September 14, 2021. https://www.cdc.gov/diabetes/basics/gestational.html
U.S. Preventive Services Task Force. (2021, May 25). Final recommendation statement | Healthy Weight and Weight Gain In Pregnancy: Behavioral Counseling Interventions. USPSTF. Accessed September 14, 2021.https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/uspstf/recommendation/healthy-weight-and-weight-gain-during-pregnancy-behavioral-counseling-interventions
National Institute on Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. (Reviewed May 2017). Symptoms and Causes of Gestational Diabetes. Accessed September 14, 2021. https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/what-is-diabetes/gestational/symptoms-causes