W celu sprawdzenia, czy w wyniku potencjalnej ekspozycji na wirus HIV doszło do zakażenia oraz w celu monitorowania odpowiedzi organizmu na leczenie HIV.

Gdy pacjent podejrzewa, że był narażony na kontakt z wirusem HIV; przynajmniej raz w życiu u osób w wieku 13-64 lata; raz w roku u osób z wysokim ryzykiem zakażenia HIV.

Próbka krwi pobranej z żyły łokciowej lub z opuszki palca.

Sposób pobrania próbki zależy od zestawu, przy pomocy którego wykonuje się badanie. Próbkę krwi pobrać można z opuszki palca lub z żyły łokciowej.

Nie.

Test wykrywa wirusowe białko p24 występujące w cząstkach wirusa HIV. Badanie ma zastosowanie w rozpoznawaniu wczesnych zakażeń HIV, gdy organizm pacjenta nie wytworzył jeszcze przeciwciał anty-HIV. Wynik dodatni można uzyskać nie wcześniej niż 1 do 4 tygodni po zakażeniu. Białko p24 jest niewykrywalne we krwi przed upływem tygodnia od zakażenia, do momentu kiedy wirus nie namnoży się do odpowiedniego poziomu. Następnie, po wytworzeniu przez organizm odpowiednich przeciwciał przeciwko HIV, białko p24 ponownie staje się niewykrywalne, ponieważ związane przez te przeciwciała zostaje usunięte z krwiobiegu. Po wytworzeniu przeciwciał wynik testu na obecność p24 będzie ujemny nawet u osób zakażonych. Wynik dodatni uzyskuje się wtedy testem na obecność przeciwciał przeciwko wirusowi HIV. W dalszym przebiegu zakażenia białko p24 ponownie staje się wykrywalne.

Najczęściej wykrywanie antygenu p24 przeprowadza się równocześnie z wykrywaniem przeciwciał anty-HIV, w teście złożonym IV generacji. Rzadziej wykrywanie antygenu p24 wykonywane jest jako samodzielne badanie.

Wirus HIV to ludzki wirus upośledzenia odporności (ang. human immunodeficiency virus) wywołujący zespół nabytego niedoboru odporności - AIDS (ang. acquired immunodeficiency syndrome). Po wniknięciu do organizmu ludzkiego wirus HIV zaczyna się intensywnie namnażać i przemieszczać do węzłów chłonnych, śledziony i innych narządów. Ten okres to ostra infekcja retrowirusowa. W tym czasie ilość wirusa oraz białka p24 w organizmie gwałtownie wzrasta. Około dwóch tygodni od zakażenia mogą, ale nie zawsze pojawiają się pierwsze objawy choroby. Są to zwykle objawy niespecyficzne, tzw. grypopodobne, które łatwo przeoczyć lub zignorować, jak złe samopoczucie, zmęczenie, dreszcze, bóle głowy. Około 3-8 tygodni po zakażeniu (rzadko później, nawet do 6 miesięcy), układ immunologiczny gospodarza zaczyna wytwarzać przeciwciała anty-HIV, które wiążą się z cząstkami wirusa i białkiem p24. Początkowe objawy, jeśli były obecne, zwykle wtedy ustępują, a ilość wirusa i białka p24 w organizmie ulega zmniejszeniu. Następuje okres bezobjawowego zakażenia, który może trwać kilka lat, średnio 8-10 lat. Pomimo braku objawów wirus HIV cały czas powoli namnaża się i uszkadza komórki układu immunologicznego gospodarza. Jeśli w tym okresie nie zastosuje się odpowiedniego leczenia, układ odporności może zostać tak upośledzony, że chory nie będzie w stanie obronić się przed wieloma potencjalnymi zakażeniami i chorobami o podłożu nowotworowym. Po latach bezobjawowego zakażenia pojawiają się objawy kliniczne, takie jak przewlekłe, utrzymujące się ponad miesiąc biegunki lub gorączka, której przyczyny nie udaje się ustalić, a także szybki spadek masy ciała.

Dochodzi do rozwoju choroby - AIDS. Organizm chorego staje się coraz bardziej podatny na choroby, takie jak gruźlica, grzybice zapalenie płuc oraz choroby nowotworowe, jak mięsak Kaposiego. Wirus ponownie zaczyna intensywnie się namnażać, więc jego ilość oraz ilość białka p24 w organizmie chorego wzrastają.

‍

Test p24 stosowany jest w celu wykrycia wczesnego stadium zakażenia wirusem HIV oraz w celu przebadania krwi od dawców, pod kątem obecności wirusa. Ponieważ poziom p24 podnosi się i opada wraz z poziomem wirusa HIV, test ten może również służyć w celu monitorowania leczenia zakażenia HIV oraz oceny postępu choroby. Zaletą oznaczenia p24 jest możliwość wykrycia zakażenia przed wytworzeniem przeciwciał oraz fakt, że jest to test ilościowy, przy pomocy którego można ocenić ekspresję HIV w organizmie, co jest wykładnikiem postępu choroby.

Najczęściej wykrywanie antygenu p24 przeprowadza się równocześnie z wykrywaniem przeciwciał anty-HIV, w teście złożonym IV generacji. Rzadziej wykrywanie antygenu p24 wykonywane jest jako samodzielne badanie.

Badanie zleca się w przypadku niedawnej ekspozycji na wirusa HIV oraz na życzenie, jeżeli osoba badana chce sprawdzić, czy nie jest zakażona. Badanie to wykonuje się również u dawców krwi oraz u osób zakażonych wirusem HIV w celu monitorowania odpowiedzi organizmu na leczenie lub ustalenie czy w wyniku zakażenia rozwija się AIDS.

Test IV generacji, wykrywający antygen p24 i przeciwciała anty-HIV jednocześnie wykonuje się w rutynowej diagnostyce zakażeń HIV. Amerykańskie Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorobom - CDC (Centers for Disease Control and Prevention) zaleca wykonanie testu każdemu w wieku 13-64 lat przynajmniej raz w życiu oraz raz w roku osobom o zwiększonym ryzyku zakażenia HIV, tzn. podejmującym ryzykowane zachowania seksualne.

Jeśli test wykrywający przeciwciała anty-HIV jest ujemny u pacjenta, który niedawno był narażony na kontakt z wirusem HIV, lekarz może zlecić wykonanie testu p24, w celu wykrycia wczesnego stadium zakażenia.

W przypadku wyniku dodatniego w teście p24 test musi zostać powtórzony. Podwójnie dodatni wynik w teście p24 wymaga potwierdzenia techniką Western blot. Dopiero wynik dodatni w teście Western blot upoważnia do stwierdzenia, że pacjent jest zakażony wirusem HIV. Im wyższy poziom białka p24 tym więcej wirusa znajduje się we krwi.

Wynik ujemny testu oznacza, że pacjent nie jest zakażony wirusem HIV lub poziom białka p24 jest zbyt niski do wykrycia. Jeśli pacjent narażony był na potencjalny kontakt z wirusem HIV, zaleca się wykonanie powtórnego badania - testu IV generacji, w którym równocześnie oznacza się antygen p24 i przeciwciała anty-HIV.

Test p24 był jednym z pierwszych badań opracowanych w celu wykrycia zakażenia wirusem HIV. Jego użyteczność kliniczna jest ograniczona ze względu na fakt, że białko p24 jest wykrywalne we krwi w krótkim przedziale czasowym. Jako samodzielny test ma obecnie niewielkie zastosowanie, ale wykorzystywany jest w złożonym teście IV generacji, wykrywającym równolegle antygen p24 i przeciwciała anty-HIV.

Pojawiły się również bardziej czułe metody wykrywające zakażenie HIV, wykorzystujące techniki biologii molekularnej.

Najczęściej stosowanym testem w przypadku podejrzenia zakażenia HIV jest wykrywanie przeciwciał anty-HIV.

1. Czy oprócz badań krwi istnieją inne sposoby wykrycia zakażenia wirusem HIV?

Tak. Wprawdzie badanie na obecność przeciwciał przeciwko wirusowi HIV najczęściej wykonuje się we krwi istnieją również nowe metody oznaczeń w ślinie lub moczu.

2. Jakie są objawy zakażenia?

Jedynym wiarygodnym sposobem stwierdzenia zakażenia wirusem HIV jest wykonanie testu, ze względu na to, że u wielu osób we wczesnym stadium zakażenia objawy nie występują lub są mało specyficzne, tzw. grypopodobne. Następnie zakażenie przechodzi w tzw. stadium bezobjawowe. Więcej informacji w języku angielskim znaleźć można na stronie CDC, w języku polskim na stronach poświęconych zakażeniom wirusem HIV (poniżej, w zakładce "Źródła").

3. W jaki sposób leczy się HIV/AIDS?

Nie można pacjenta wyleczyć z zakażenia HIV ani AIDS. Jednak dostępne są leki hamujące namnażanie się wirusa, poprawiające funkcjonowanie układu immunologicznego, obniżające ryzyko zakażeń, a tym samym poprawiające jakość i długość życia osób zakażonych HIV. Więcej informacji w języku angielskim znaleźć można na stronie CDC, w języku polskim na stronach poświęconych zakażeniom wirusem HIV (poniżej, w zakładce "Źródła").

‍

UWAGA: Wymienione poniżej adresy stron internetowych, są źródłami uzupełniającymi. W celu obejrzenia kompletnej listy źródeł wykorzystanych w tworzeniu tej strony, kliknij tu.

‍Na stronie:
‍Choroby: HIV

‍Linki do stron polskich:
‍Krajowe Centrum ds. AIDS
‍Portal edukacyjny Krajowego Centrum ds. AIDS
‍Społeczny Komitet ds. AIDS
‍Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie: AIDS
‍Poradnia internetowa HIV/AIDS

‍Linki do stron obcojęzycznych:
‍Centers for Disease Control and Prevention: HIV/AIDS
National Institute of Allergies and Infectious Diseases: HIV/AIDS
AIDS.gov: Test Types
FamilyDoctor.org: HIV and AIDS
KidsHealth.org: HIV and AIDS