Badanie wykonuje się aby ocenić czynność przysadki mózgowej, szczególnie w zaburzeniach płodności, niewydolności gonad, zaburzeniach okresu dojrzewania, guzach przysadki.

Badanie wykonuje się w przypadku trudności w zajściu w ciążę lub nieregularnych cykli miesiączkowych; gdy występują objawy zaburzenia czynności przysadki lub podwzgórza albo choroby jajników lub jąder; u dziecka, jeśli lekarz podejrzewa opóźnione lub przedwczesne dojrzewanie płciowe.

Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej. Czasem wykorzystuje się przypadkową próbkę moczu. Jeśli lekarz chce ocenić wytwarzanie LH w ciągu doby, może zlecić oznaczenie w moczu ze zbiórki dobowej. LH jest uwalniany w ciągu doby w sposób pulsacyjny, dlatego dobowa zbiórka moczu pozwala wyeliminować problem zmienności poziomu hormonu. Przypadkowa próbka może nie oddawać rzeczywistego stężenia hormonu

Nie, ale próbka do badania powinna być pobrana w określonym czasie w trakcie cyklu miesiączkowego.

Hormon luteinizujący (LH) jest wytwarzany w przysadce mózgowej. Jego synteza podlega regulacji przez złożony układ, w skład którego wchodzą hormony gonad (jajników lub jąder), przysadki i podwzgórza.

Cykl miesiączkowy dzieli się na dwie fazy folikularną i lutealną, w środku cyklu występuje szczyt wydzielania hormonu folikulotropowego (FSH) i LH. Wysoki poziom LH (i FSH) w środku cyklu jest bodźcem wywołującym owulację. Ponadto LH pobudza jajniki do produkcji steroidów, głównie estradiolu, które z kolei biorą udział w regulacji wytwarzania LH w przysadce. W okresie menopauzy wygasa czynność jajników i wzrasta poziom LH.
U mężczyzn LH pobudza komórki Leydiga w jądrach do produkcji testosteronu.
Poziom LH u mężczyzn po okresie pokwitania jest względnie stały.

Testosteron uczestniczy w regulacji wydzielania LH, działając na przysadkę i podwzgórze w mechanizmie ujemnego sprzężenia zwrotnego.
U niemowląt i dzieci stężenie LH we krwi wzrasta krótko po urodzeniu, a następnie (u chłopców w wieku 6 miesięcy, a u dziewcząt w wieku 1-2 lat) zmniejsza się do bardzo niskich wartości. Poziom LH ponownie rośnie około 6-8. roku życia, przed rozpoczęciem dojrzewania płciowego i rozwojem drugorzędowych cech płciowych.

Badanie LH często wykonuje się razem z innymi badaniami laboratoryjnymi (FSH, testosteron, estradiol, progesteron) w ocenie niepłodności męskiej i kobiecej. Jest ono też przydatne w diagnostyce nieregularnego miesiączkowania, zaburzeń dotyczących przysadki oraz chorób jąder lub jajników.

Oznaczenie LH w moczu może służyć do wykrycia przedowulacyjnego szczytu wydzielania LH poprzedzającego owulację o 1-2 dni.
U dzieci FSH i LH bada się diagnozując opóźnione lub przedwczesne dojrzewanie płciowe.

Czasem mierzy się poziom LH po stymulacji hormonem uwalniającym gonadotropiny (gonadoliberyną, GnRH), aby zróżnicować pierwotne i wtórne zaburzenia osi podwzgórze-przysadka-gonady. GnRH jest hormonem wytwarzanym w podwzgórzu, który pobudza uwalnianie LH i FSH przez przysadkę. W teście z GnRH po pobraniu pierwszej próbki krwi wstrzykuje się pacjentowi GnRH. Kolejne próbki krwi pobierane są w odpowiednich odstępach czasu, a następnie we wszystkich próbkach oznacza się poziom LH. Test ten pomaga zróżnicować choroby jajników lub jąder (zaburzenia pierwotne) od chorób przysadki lub podwzgórza (zaburzeń wtórnych).
Wykorzystywany jest też w ocenie przedwczesnego lub opóźnionego dojrzewania płciowego.

U kobiet i mężczyzn badanie LH (i FSH) zleca się w diagnostyce niepłodności oraz zaburzeń funkcjonowania przysadki i gonad.
Oznaczenie LH można zlecić razem z FSH u kobiet z nieregularnymi cyklami miesiączkowymi, między innymi na początku menopauzy.
U dzieci można zlecić oznaczenie FSH i LH, jeśli chłopiec lub dziewczynka nie wykazuje oznak dojrzewania płciowego w prawidłowym wieku, czyli pokwitanie występuje za wcześnie lub za późno. Objawy pokwitania obejmują:

• powiększenie piersi u dziewcząt
• pojawienie się owłosienia łonowego
• powiększenie genitaliów u chłopców
• rozpoczęcie miesiączkowania u dziewcząt

Zbyt wczesne pojawienie się wyżej wymienionych objawów lub ich brak w spodziewanym wieku, może wskazywać na choroby podwzgórza, przysadki, gonad albo innych narządów. Oznaczenia FSH i LH mogą pomóc w odróżnieniu łagodnych objawów od nasilonych zmian chorobowych. Jeśli lekarz stwierdzi te zmiany to zleci dalsze badania w celu ustalenia ich przyczyny.

‍

Oznaczenie stężeń FSH I LH wykorzystuje się do w różnicowaniu pierwotnej niewydolności jajników (choroba jajników) od wtórnej niewydolności jajników (zaburzenie czynności jajników spowodowane chorobą przysadki lub podwzgórza). Zwiększony poziom FSH i LH wiąże się najczęściej z pierwotną niewydolnością jajników.
Niektóre przyczyny pierwotnej niewydolności jajników to:

Wady rozwojowe:

• agenezja jajników (niewykształcenie się jajników)
• nieprawidłowości chromosomalne, np. zespół Turnera
• zaburzenie produkcji hormonów steroidowych jajnika, np. niedobór 17-alfa-hydroksylazy

Przedwczesne wygaśniecie czynności jajników może być spowodowane:

• napromienieniem
• chemioterapią
• chorobą autoimmunologiczną

Przewlekły brak owulacji może być spowodowany:

• zespołem policystycznych jajników (PCOS)
• chorobą nadnerczy
• chorobą tarczycy
• guzem jajnika

U kobiet w okresie menopauzy wygasa czynność jajników i poziom LH rośnie.

Niski poziom LH i FSH wiąże się z wtórną niewydolnością jajników i wskazuje na zmiany w przysadce lub podwzgórzu.

U mężczyzn wysoki poziom LH wskazuje na pierwotną niewydolność jąder.

Może ona być spowodowana wadami rozwojowymi jąder albo ich uszkodzeniem:

Wady rozwojowe jąder:

• agenezja gonad
• zaburzenia chromosomalne, np. zespół Klinefeltera

Uszkodzenie jąder:

• infekcja wirusowe (świnka)
• uraz
• napromienienie
• chemioterapia
• choroba autoimmunologiczna
• guz z komórek zarodkowych

Niski poziom LH jest związany z chorobą podwzgórza lub przysadki.
Wynik testu z GnRH jest pomocny w różnicowaniu zaburzeń pierwotnych (niewydolność jajników lub jąder) i wtórnych (choroby przysadki lub podwzgórza). Po oznaczeniu podstawowego poziomu LH pacjentowi wstrzykuje się GnRH. Wzrost poziomu LH w odpowiedzi na GnRH jest dowodem prawidłowej czynności przysadki i wskazuje na chorobę jajników lub jąder. Niski poziom LH potwierdza, że przysadka nie odpowiada prawidłowo na stymulację GnRH i wskazuje na chorobę przysadki lub podwzgórza.

U dzieci wysoki poziom FSH i LH oraz rozwój drugorzędowych cech płciowych pojawiające się zbyt wcześnie wskazują na przedwczesne dojrzewanie płciowe. Znacznie częściej problem ten dotyczy dziewcząt niż chłopców. Przedwczesne dojrzewanie płciowe może mieć wiele różnych przyczyn, które muszą być rozpoznane i leczone.

Niektóre przyczyny przedwczesnego dojrzewania to:

• uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego
• guzy wydzielające hormony
• guzy lub torbiele jajników
• guzy jąder

Prawidłowe poziomy FSH i LH u dzieci, u których występują zbyt wcześnie pewne cechy dojrzewania płciowego mogą wskazywać na łagodną postać przedwczesnego dojrzewania płciowego bez określonej przyczyny, albo mogą być przejawem prawidłowej zmienności okresu pokwitania.

W przypadku opóźnionego dojrzewania płciowego poziomy FSH i LH mogą być prawidłowe lub obniżone w porównaniu z normą dla okresu pokwitania. Do zdiagnozowania przyczyny opóźnionego dojrzewania płciowego, może być konieczne wykonanie testu z i innych badań.

Niektóre przyczyny opóźnionego dojrzewania to:

• zaburzenie dotyczące gonad (jajników lub jąder)
• niedobór hormonów
• zespół Turnera (nieprawidłowość chromosomalna u dziewcząt)
• zespół Klinefeltera (nieprawidłowość chromosomalna u chłopców)
• przewlekłe infekcje
• nowotwory
• zaburzenia odżywiania (jadłowstręt psychiczny- anoreksja)

Niektóre leki, np. leki przeciwdrgawkowe, klomifen i nalokson mogą powodować wzrost poziomu LH, inne, jak digoksyna, doustne środki antykoncepcyjne i leki hormonalne mogą wpływać na obniżenie poziomu LH.
U osób poddawanych niedawno badaniu scyntygraficznemu, izotopy użyte w czasie badania mogą interferować w oznaczeniu LH.

1. Jakie badania wykonuje się u kobiety w przypadku trudności w zajściu w ciążę?

Podstawowe badania w diagnostyce niepłodności obejmują oznaczenie hormonu luteinizującego (LH)i FSH. Lekarz może też zlecić codzienny pomiar temperatury ciała, która nieco wzrasta, w okresie owulacji. W przypadku niepłodności można też wykonać inne badania hormonalne lub tzw. test po stosunku. Lekarz może zlecić badania obrazowe jajowodów w celu oceny ich drożności, a także zalecić badanie nasienia partnera.

2. Czy test LH może być użyty do potwierdzenia przebytej owulacji ?

Test LH jest często używany do przewidzenia owulacji poprzez stwierdzenie wzrostu wydzielania LH przed owulacją. Jednak nie może być użyty do potwierdzenia przebytej owulacji.

3. Co może być przyczyną zarostu i nieregularnego miesiączkowania u młodej kobiety?

Przyczyną takich objawów może być zespół policystycznych jajników (PCOS), zaburzenie hormonalne dotyczące ok. 7-10% kobiet, które jest częstą przyczyną niepłodności. W tej chorobie jajniki są powiększone z powodu rosnących w nich torbieli. Kobiety cierpiące na PCOS mogą też mieć podwyższony poziom androgenów i może nie dochodzić u nich do owulacji. W przypadku wymienionych objawów badania laboratoryjne, obejmujące oznaczenie FSH, LH i androgenów, mogą być przydatne w ustaleniu, czy rzeczywiście przyczyną jest PCOS. Leki i terapia hormonalna mogą pomóc złagodzić objawy.

4. Dlaczego może być potrzebne badanie hormonów uważanych powszechnie za typowo żeńskie u mężczyzn?

Organizm mężczyzny również produkuje FSH i LH. U mężczyzn FSH pobudza jądra do produkcji plemników, tak jak u kobiet pobudza jajniki do produkcji komórek jajowych. Oznaczenie LH może być wskazane u mężczyzn w przypadku niskiego poziomu testosteronu.

5. Czy jest dostępny test do oznaczania LH w warunkach domowych?

Tak. Istnieją testy, dostępne w aptekach bez recepty, produkcji różnych firm, pozwalające na oznaczenie LH w warunkach domowych, w próbce moczu. Są one stosowane w celu określenia czasu owulacji. Więcej informacji można uzyskać w internecie, wprowadzając do wyszukiwarki haseł: testy płodności lub testy owulacyjne.

‍

UWAGA: Wymienione poniżej adresy stron internetowych, są źródłami uzupełniającymi. W celu obejrzenia kompletnej listy źródeł wykorzystanych w tworzeniu tej strony, kliknij tu.
‍
Linki do stron obcojęzycznych:
‍Hormone Health Network: The Endocrine System, Endocrine Glands & Types of Hormones
Hormone Health Network: Infertility and Women
MayoClinic.com: Amenorrhea
WomensHealth.gov: Menopause
KidsHealth.org: Precocious puberty
The Magic Foundation: Precocious puberty
MedlinePlus Medical Encyclopedia: Kleinfelter syndrome
MedlinePlus Medical Encyclopedia: Turner syndrome