Badanie wykonuje się jako pomocnicze w wykryciu uszkodzenia nerek i monitorowania chorób nerek, czasami również w monitorowaniu stanu pacjentów po ekspozycji na kadm.

Badanie wykonuje się w przypadku wystąpienia objawów dysfunkcji nerek oraz okresowo u osób narażonych na ekspozycję na kadm.

Próbka krwi pobrana z żyły łokciowej, ewentualnie przygodna próbka moczu lub ze zbiórki dobowej.

Nie ma konieczności przygotowania się do badania.

Beta-2 mikroglobulina (B2M) jest białkiem obecnym na powierzchni komórek jądrzastych (zawierających jądro komórkowe), funkcjonującym  w ramach układu odpornościowego człowieka. Białko to jest zazwyczaj uwalniane przez komórki do krwi i jest obecne w większości płynów ustrojowych. Najwyższy poziom odnotowuje się w krwi, nieco niższy w płynie mózgowo-rdzeniowym oraz śladowe ilości w moczu.

W nerkach B2M przechodzi przez kłębuszki, które filtrują krew, a następnie jest ponownie wchłaniana przez nerkowe kanaliki proksymalne, które odzyskują wodę, białka, witaminy, minerały i inne istotne substancje. W moczu osób zdrowych obecne są tylko niewielkie ilości B2M. W przypadku uszkodzenia lub uszkodzenia kanalików nerkowych, stężenie B2M wzrasta z powodu zmniejszonej zdolności do reabsorbcji tego białka. Jeżeli dojdzie do uszkodzenia kłębuszków nerkowych, nerki tracą zdolność filtrowania B2M, więc wzrasta jej poziom we krwi.

Oznaczenie beta-2 mikroglobuliny (B2M) można wykonać w przypadku uszkodzenia lub podejrzenia uszkodzenia nerek, w celu różnicowania pomiędzy chorobami kłębuszków i kanalików nerkowych. Poziom B2M wzrasta również w chorobach przebiegających ze wzmożoną wymianą komórek i aktywacją układu odpornościowego, co nie stanowi rozpoznania żadnej określonej choroby. W przypadku niewydolności nerek, badanie dostarcza dodatkowych informacji dotyczących rokowania  oraz stanu zdrowia nerek. B2M oznacza się w następujących sytuacjach:

• W chorobie nerek lekarz może zlecić wykonanie oznaczenia B2M we krwi i w moczu, wraz z innymi oznaczeniami takimi jak BUN, kreatynina i albumina w moczu (albuminuria), w celu oceny stopnia uszkodzenia nerek, oceny choroby nerek oraz zróżnicowania pomiędzy chorobami obejmującymi kłębuszki i kanaliki nerkowe.  
• W celu monitorowania pacjenta ze schyłkową niewydolnością nerek (ESRD)
• Nadmiar B2M może odkładać się w przestrzeniach stawowych (zapalenie błony maziowej) u pacjentów przez wiele lat poddawanych dializowaniu. Stan taki nazywa się amyloidozą dializacyjną (DRA). Oznaczenie B2M może pomóc w ocenie stanu pacjenta pod kątem DRA.
• Oznaczenie B2M wykonuje się czasami u pacjentów po przeszczepie nerki w celu monitorowania ewentualnych wczesnych objawów odrzucenia przeszczepu.
• Badanie to można zlecić również w celu monitorowania pacjentów narażonych w środowisku pracy na kontakt z kadmem i/lub metalami ciężkimi, takimi jak rtęć.

‍

Oznaczenie B2M we krwi i w moczu można zlecić w przypadku wystąpienia objawów związanych z dysfunkcją nerek, w celu rozróżnienia pomiędzy stanem obejmującym kłębuszki lub kanaliki nerkowe. Niektóre objawy to:

• Obrzęk, szczególnie wokół oczu, twarzy, nadgarstków lub kostek
• Pienisty, krwisty mocz o kolorze różowym lub brązowawym
• Białkomocz
• Zmęczenie, osłabienie
• Nudności

Badanie moczu zleca się również okresowo w celu monitorowania stanu pacjenta po przeszczepie nerki lub monitorowania osób narażonych na kontakt z kadmem lub rtęcią w wysokich stężeniach, ponieważ umożliwia to wykrycie dysfunkcji nerek we wczesnym stadium.

U pacjentów dializowanych przez ponad pięć lat może rozwinąć się amyloidoza dializacyjna (DRA), czyli stan związany z odkładaniem się nadmiaru B2M we krwi, a następnie w kościach, stawach, ścięgnach (układ kostno-stawowy) oraz innych tkankach, takich jak serce, płuca czy układ pokarmowy. Stan ten rozpoznaje się przede wszystkim w wyniku biopsji tkanki lub kości.  Oznaczenie B2M jest elementem rozpoznania, uzupełniającym badania obrazowe.

‍

Wynik oznaczenia poziomu B2M we krwi, uznawany za prawidłowy, może wahać się od wartości niskich aż do czterokrotności dolnej wartości. B2M może być niewykrywalna w moczu.

Podwyższony poziom B2M we krwi i moczu wskazuje na występowanie dysfunkcji lecz nie stanowi rozpoznania określonego stanu chorobowego.

U pacjenta z objawami choroby nerek, podwyższony poziom B2M we krwi przy jednoczesnym niskim poziomie w moczu wskazuje na chorobę związaną z dysfunkcją kłębuszków nerkowych. Niski poziom B2M we krwi przy wysokim poziomie w moczu oznacza prawdopodobne uszkodzenie lub chorobę kanalików nerkowych. Poziom B2M  koreluje również z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych(CVD) oraz może być  przyczyną zgonu u pacjentów dializowanych lub z chorobą nerek.

U chorego przewlekle dializowanego wzrost poziomu B2M związany jest z amyloidozą dializacyjną.

Wzrost poziomu B2M w moczu u pacjenta po przeszczepie nerki może wskazywać na wczesne objawy odrzutu przeszczepu.

Wzrost poziomu u osób narażonych na kontakt z kadmem lub rtęcią w wysokich stężeniach może wskazywać na wczesne stadium dysfunkcji nerek.

‍

Wpływ na wzrost poziomu beta-2 mikroglobuliny mogą mieć choroby związane ze wzmożonym wytwarzaniem lub destrukcją komórek, stany zapalne o znacznym stopniu nasilenia, infekcje wirusowe takie jak  CMV (cytomegalowirus)oraz choroby aktywujące system immunologiczny, takie jak stany zapalne i choroby autoimmunizacyjne, lecz zazwyczaj stanów tych nie monitoruje się poprzez oznaczenia B2M.

Substancje takie jak lit, cyklosporyna, cisplatyna, karboplatyna, gentamycyna, interferon-α i antybiotyki aminoglikozydowe mogą powodować wzrost stężenia B2M we krwi i/lub moczu.  

Poziom B2M we krwi i w moczu może również wzrosnąć w przebiegu niektórych chorób nowotworowych, takich jak szpiczak mnogi, białaczka czy chłoniak. W stanach chorobowych obejmujących ośrodkowy układ nerwowy można zaobserwować wzrost poziomu B2M w płynie mózgowo-rdzeniowym (patrz artykuł Markery nowotworowe beta-2 mikroglobulina). Wzrost B2M może również występować w chorobach zakaźnych i chorobach naczyniowych mózgu. W zakażeniu wirusem HIV, korelacja odwrotna pomiędzy B2M i limfocytami CD4 + T wskazuje na postęp choroby.

Poziom B2M wzrasta u pacjentów z chorobą tętnic obwodowych (PAD).

Najnowsze procedury medycyny nuklearnej oraz radiograficzne środki kontrastowe mogą mieć wpływ na wyniki oznaczeń.

U pacjentów dializowanych B2M może tworzyć długie łańcuchy białkowe, które mogą odkładać się w stawach i tkankach, powodując sztywność i ból.  Stan ten nosi nazwę amyloidozy dializacyjnej.

‍

1. Czy badanie można wykonać w gabinecie lekarskim?

Nie. Wykonanie badania wymaga specjalistycznego wyposażenia oraz przeszkolenia i nie jest dostępne w każdym laboratorium. Próbka krwi lub moczu może zostać wysłana do laboratorium referencyjnego.

2. Jak długo czeka się na wynik?

To zależy od laboratorium, w którym wykonuje się test. Jeżeli próbka zostanie wysłana do laboratorium referencyjnego, czas oczekiwania na wynik może wynieść nawet kilkanaście dni.

3. Czy można samodzielnie wybrać materiał, w którym zostanie wykonane oznaczenie B2M (krew lub mocz)?

W większości przypadków wybór materiału do oznaczenia zależy od przyczyny wykonania testu. Może zachodzić konieczność wykonania badań we krwi, moczu lub w obu naraz. Przy podejrzeniu zaburzeń neurologicznych badanie wykonuje się również w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR) (patrz artykuł Marker nowotworowy beta-2 mikroglobulina). Zazwyczaj wyników nie można rozpatrywać.  

4. Czy podwyższony poziom B2M oznacza przebytą ekspozycję na kadm lub rtęć?

Zazwyczaj nie. Oznacza to, że u pacjenta mogło dojść do wczesnego stadium uszkodzenia nerek, mającego wpływ na kanaliki nerkowe. U osób które pracują z kadmem lub rtęcią albo podejrzewają, że zostały narażone styczność z tymi substancjami, lekarz zleci wykonanie badań na obecność kadmu lub rtęci we krwi i/lub moczu (patrz artykuł dotyczący metali ciężkich).

‍

Linki do stron obcojęzycznych:

American Kidney Foundation: Kidney Disease
‍MedlinePlus Medical Encyclopedia: Kidney Diseases
‍National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Disease: Living With Ki…
‍National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases: Your Kidneys …
‍U.S. Department of Labor, Occupational Safety & Health Administration: Substanc…

‍

‍